Δάση Ερύμανθου
Η οροσειρά του Ερύμανθου είναι η ψηλότερη μιας εκτεταμένης ορεινής περιοχής της βορειοδυτικής Πελοποννήσου, που αποτελείται από πολλές κορυφές και χαρακτηρίζεται από ένα πολυσχιδές ανάγλυφο με πολλές πηγές, κοιλάδες, οροπέδια και φαράγγια. Από τις πηγές της κορυφής της που είναι ο Ωλενός (2.224 m), σχηματίζονται χείμαρροι που διασχίζουν τα δύο μεγαλύτερα φαράγγια του όρους Ερύμανθος. Αυτά τα φαράγγια είναι πολύ εντυπωσιακά, καθώς το τοπίο παρουσιάζει αρκετούς εντυπωσιακούς καταρράκτες. Τα καταπράσινα δάση κεφαλληνιακής ελάτης, οι πολυάριθμες κορυφές του βουνού, οι απότομες πλαγιές και οι γκρεμοί και τα φαράγγια διαμορφώνουν χαρακτηριστικά ορεινά τοπία και προσφέρουν στον επισκέπτη την ευκαιρία να έρθει σε επαφή με τη φύση, να απολαύσει τη μαγευτική θέα, να περπατήσει, να επιδοθεί σε πλήθος δραστηριοτήτων και να επισκεφτεί τα γύρω σημεία ενδιαφέροντος.
Το όρος Ερύμανθος βρίσκεται στην Πελοπόννησο, στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας. Τα δάση του εκτείνονται μεταξύ των Περιφερειακών Ενοτήτων Αχαΐας και Ηλείας, εντός των Δήμων Ερυμάνθου, Καλαβρύτων και Αρχαίας Ολυμπίας.
Από τα χωριά Άνω Χρυσοπηγή, Μίχιος και Άνω Βλασία στο Βόρειο τμήμα έως τα χωριά Αγία Κυριακή στα νότια και Πλάκα στα νοτιοανατολικά άκρα, το δάσος φιλοξενεί σημαντικό αριθμό ζωικών και φυτικών ειδών και αποτελεί από την αρχαιότητα έως και σήμερα σημαντικό τόπο για τους ανθρώπους του.
Λόγω της αναγνωρισμένης οικολογικής αξίας του σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, το Όρος Ερύμανθος και η ευρύτερη περιοχή έχουν ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο Natura 2000 και εκπροσωπείται από τις περιοχές «Όρος Ερύμανθος» για την αξία των τύπων οικοτόπων και των ειδών φυτών και ζώων (Ειδική Ζώνη Διατήρησης), και από την ομώνυμη, ευρύτερη περιοχή για την αξία σε είδη πουλιών (Ζώνη Ειδικής Προστασίας). Μικρό τμήμα της περιοχής είναι χαρακτηρισμένο ως Καταφύγιο Άγριας Ζωής «Δοξαράς - Κορίζα (Καλεντζίου-Δροσιάς-Σπαρτιάς)».
Τα δάση του Ερύμανθου ανήκουν στη ζώνη βλάστησης των μεσογειακών ορεινών κωνοφόρων, λόγω των δασών κεφαλληνιακής ελάτης. Τα δάση κεφαλληνιακής ελάτης που εμφανίζονται στο μεγαλύτερο μέρος των βόρειων πλαγιών του βουνού, χαρακτηρίζονται από καλή κατάσταση και πυκνές συστάδες έως τα 1.800 - 1.900 m, ενώ στις δυτικές πλαγιές υπάρχουν εκτεταμένοι ασβεστολιθικοί βράχοι. Οι νότιες πλαγιές καλύπτονται από δάση κεφαλληνιακής ελάτης και από δάση με μαλόκεδρο (ή κάκοσμη άρκευθο), έως τα χαμηλότερα υψόμετρα (1.600 - 1700 m) και, ως συνέπεια της έντονης διάβρωσης και βόσκησης, τα στάδια υποβάθμισης της βλάστησης που συνοδεύονται από γυμνό βραχώδες έδαφος δίνουν την κύρια εμφάνιση του τοπίου. Ακόμη, ο επισκέπτης μπορεί να συναντήσει δάση Καστανιάς, δάση πλατύφυλλης δρυός, και δάση με πλατάνια κατά μήκος των ρεμάτων. Στα ορεινά, ο επισκέπτης μπορεί επίσης να δει εκτεταμένες περιοχές με ανοιχτές εκτάσεις στα οποία ευδοκιμούν ακανθώδεις θάμνοι.
Στα μεγαλύτερα υψόμετρα, πάνω από τα δάση του Ερυμάνθου, τα ορεινά λιβάδια φιλοξενούν πολύ μεγάλο αριθμό σημαντικών ειδών φυτών. Από τον φορέα διαχείρισης της περιοχής, αναφέρεται ότι συναντώνται περισσότερα από 962 φυτικά taxa, στα οποία περιλαμβάνονται τουλάχιστον 91 ελληνικά ενδημικά taxa, ανάμεσα στα οποία περιλαμβάνονται 13 ενδημικά της Πελοποννήσου. Είναι αξιοσημείωτη η εκτεταμένη παρουσία της Κεφαλληνιακής ελάτης, που συγκροτεί εντυπωσιακά δάση στον Ερύμανθο, που είναι είδος ενδημικό, δηλαδή δεν υπάρχει πουθενά αλλού στον κόσμο. Το είδος αυτό αναπτύσσεται σε μεγάλα υψόμετρα και φτάνει συνήθως μέχρι τα 30 m σε ύψος.
Στο δάσος του Ερύμανθου ζει πληθώρα από είδη πανίδας. Στη περιοχή εντοπίζονται μεγάλα θηλαστικά όπως το τσακάλι, ένα σπάνιο είδος σε εθνικό επίπεδο που απειλείται από παράγοντες όπως οι αγροτικές δραστηριότητες, που περιορίζουν τη διαθεσιμότητα τροφής του. Στην περιοχή μπορεί κανείς επίσης να συναντήσει βίδρες, ζώα που κυρίως κολυμπούν αλλά περνούν αρκετή από την ώρα τους και στην ξηρά. Ακόμη, πολλά είδη από νυχτερίδες υπάρχουν στην περιοχή, οι οποίες έχουν καταφύγια στα σπήλαια, όπως το σπήλαιο Τρύπας ή Ταξιάρχη, και τρέφονται στα δάση, σε υγροτόπους και σε ανοιχτές εκτάσεις. Από τα ερπετά, σημαντική είναι η παρουσία της τσαπερδόνας, ενός είδους σαύρας που εντοπίζεται μόνο στη Πελοπόννησο. Στη περιοχή κυκλοφορούν μεγάλα αρπακτικά πτηνά, όπως ο χρυσαετός, το άνοιγμα φτερών του οποίου μπορεί να ξεπεράσει τα δύο μέτρα, και ο φιδαετός. Ακόμη, ο επισκέπτης μπορεί να συναντήσει την πετροπέρδικα, που είναι τυπικό είδος των ορεινών οικοσυστημάτων και τη βρίσκουμε από τα 400 μέτρα έως και την αλπική ζώνη, σε απότομες βραχοπλαγιές, σε σάρες και σε μέρη με αραιή θαμνώδη βλάστηση.
- Τσακάλι (Canis aureus)
- Τσαπερδόνα (Podarcis peloponnesiaca)
- Χρυσαετός (Aquila chrysaetos)
- Φιδαετός (Circaetus gallicus)
- Πετροπέρδικα (Alectoris graeca)
Ο Ερύμανθος μπορεί να προσεγγιστεί όλες τις εποχές του έτους. Ένα μεγάλο δίκτυο μονοπατιών στην ευρύτερη περιοχή επιτρέπει την εξερεύνηση σε μονοήμερη αλλά και πολυήμερη βάση. Ο βαθμός δυσκολίας των διαδρομών προς τις αλπικές κορυφές κυμαίνεται από εύκολος έως και πολύ δύσκολος (όπως η ανάβαση στην υψηλότερη κορυφή Ωλονός) για τις οποίες απαιτούνται έμπειρα ορειβατικά πνεύματα. Βέβαια, χρειάζεται προσοχή ιδιαίτερα κατά τους χειμερινούς μήνες λόγω του χιονιού. Στη διαδρομή για την κορυφή δεν υπάρχουν καταφύγια ή χιονοδρομικά κέντρα. Ενδεικτικά αναφέρονται οι ακόλουθες, ενώ λόγω της μεταβαλλόμενης φύσης του βουνού και των μονοπατιών συνιστάται ο επισκέπτης να συμβουλευθεί την ιστοσελίδα ή/και να επικοινωνήσει τηλεφωνικά με τον ορειβατικό σύλλογο που δραστηριοποιείται στην περιοχή ή/και το αρμόδιο Δασαρχείο για αναλυτικότερες και ενημερωμένες πληροφορίες πριν την επίσκεψή του. (βλ. «Χρήσιμες Πληροφορίες»).
Η περιοχή έχει υποστεί, στο μεγαλύτερο μέρος της, μακροχρόνια και κατά τόπους έντονη ανθρώπινη επίδραση, με τη σημερινή εικόνα της βλάστησης να αποτελεί ένα μωσαϊκό που έχει προέλθει από μία μακραίωνη πορεία αλλαγών. Λαμβάνονται μέτρα διαχείρισης και προστασίας, που καθορίζονται στο θεσμικό καθεστώς προστασίας της περιοχής.
Πριν από την επίσκεψη σας, μην παραλείψετε να διαβάσετε τις οδηγίες που αναγράφονται στους Κανόνες Καλής Συμπεριφοράς της παρούσας εφαρμογής.
- Χρήσιμοι σύνδεσμοι – στοιχεία επικοινωνίας:
- Πυροσβεστικό Σώμα Ελλάδας: 199
- Υπηρεσία Επικοινωνιών Εκτάκτου Ανάγκης: 112
- Πυροσβεστική Υπηρεσία Καλαβρύτων: 26920 29430
- Διοίκηση Πυροσβεστικών Υπηρεσιών Πάτρας: 261 043 4664
- Δασαρχείο Πατρών: 2610 310666, 2610 311824, daspatras@apd-depin.gov.gr
- Δασαρχείο Πύργου: 26210 22966, 26210 31003, daspyrg@4943.syzefxis.gov.gr
- Δασαρχείο Καλαβρύτων: 26920 22227, daskalav@4867.syzefxis.gov.gr
- Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος Πάτρας: ιστότοπος, 2610 273912, eospatras@gmail.com
- Εφορεία Αρχαιοτήτων Αχαΐας: +30 2610 276143, +30 2610 223363, 6eba@culture.gr