Δάση Βερμίου
Το Βέρμιο, με την υψηλότερη κορυφή του Χαμίτη (2.065 μ.) και τα εκτεταμένα δάση του, αποτελεί καταφύγιο και τόπο αναπαραγωγής για μεγάλο αριθμό ειδών ζώων και φυτών.
Αποτελεί επίσης και δημοφιλή προορισμό καθόλη τη διάρκεια του έτους για τους κατοίκους των κοντινών αλλά και μακρινότερων πόλεων, καθώς πρόκειται για ένα βουνό με μεγάλο αριθμό ορειβατικών και δασικών μονοπατιών, πίστες σκι και όμορφα ορεινά χωριά.
Το Βέρμιο είναι οροσειρά της Μακεδονίας και εκτείνεται εντός των Περιφερειών Δυτικής και Κεντρικής Μακεδονίας. Τα δάση του εκτείνονται μεταξύ των Περιφερειακών Ενοτήτων Κοζάνης, Ημαθίας και Πέλλας, εντός των Δήμων Εορδαίας, Κοζάνης, Βέροιας, Νάουσας και Έδεσσας.
Από την Έδεσσα στα βόρεια, τη Νάουσα στα ανατολικά και τη Βέροια στα νοτιοανατολικά, τα δάση του Βερμίου αποτελούν σημαντικό ενδιαίτημα για μεγάλη ποικιλία οικοτόπων και ειδών.
- Το όρος Βέρμιο, λόγω της αναγνωρισμένης οικολογικής αξίας του σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, έχει ενταχθεί στο οικολογικό δίκτυο Natura 2000 με το όνομα GR1210001 «Όρος Βέρμιο» για την προστασία και τύπων οικοτόπων των τύπων οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας και πανίδας της Οδηγίας των Οικοτόπων (Ειδική Ζώνη Διατήρησης).
Τέσσερα (4) τμήματα της ευρύτερης περιοχής είναι κηρυγμένα Καταφύγια Άγριας Ζωής:
- Φλαμουριά - Γραμματικού Δήμου Έδεσσας
- Δάσος Δήμου Νάουσας και Δασών Σελίου - Τσανακλή και Γιαννακοχωρίου
- Κουτσοχώρι
- Ξηρολείβαδο
Στην περιοχή του Βερμίου απαντώνται μεσογειακά ορεινά κωνοφόρα και η ανωμεσογειακή – υποηπειρωτική ζώνη βλάστησης.
Η ζώνη μεσογειακών ορεινών κωνοφόρων περιλαμβάνει τη μαύρη πεύκη που ευδοκιμεί στην περιοχή, ενώ πρόκειται για μία από τις σπουδαιότερες κατηγορίες δασικής βλάστισης της χώρας καθώς περιλαμβάνει και τα δάση της μοναδικής παγκοσμίως κεφαλληνιακής ελάτης, και πολλών ακόμα σημαντικών ειδών.
Η ανωμεσογειακή υποηπειρωτική ζώνη, η οποία περιλαμβάνει κυρίως δρυοδάση αλλά και δάση καστανιάς, έχει κλίμα μεσογειακού χαρακτήρα, αλλά με υψηλότερες βροχοπτώσεις το φθινόπωρο, τον χειμώνα και την άνοιξη και χιονοπτώσεις τον χειμώνα. Τα δάση αυτά προτιμούν τα χαμηλά και μεσαία υψόμετρα και είναι ανθεκτικά σε ψυχρά κλίματα.
Τα δάση καστανιάς, παρότι καταλαμβάνουν μόλις το 1% της έκτασης της χώρας, θεωρούνται εξαιρετικά υψηλής οικολογικής αλλά και οικονομικής αξίας, καθώς φιλοξενούν μεγάλο αριθμό ειδών και είναι από τα παραγωγικότερα δάση της χώρας μας.
Στα δάση του όρους Βερμίου, έχουν ευρεία παρουσία ποικιλία από δέντρα και άλλα είδη χλωρίδας. Χαρακτηριστικά δέντρα στη περιοχή είναι τα πεύκα (μαύρη πεύκη), που εν γένει αναπτύσσονται από χαμηλά ως και πολύ μεγάλα υψόμετρα. Άλλα δέντρα που θα συναντήσει κανείς διαβαίνοντας τα δάση είναι καστανιές και βελανιδιές (ευθύφλοιος δρυς), ή αλλιώς δρύες, οι οποίες ξεχωρίζουν από το φύλλωμα τους. Σε αρκετά είδη βελανιδιάς, τα φύλλα σχηματίζουν τριγωνικούς λοβούς στις πλευρές, κάτι το οποίο δεν παρατηρείται στην καστανιά.
Στα δάση του Βερμίου υπάρχει πλούσια βιοποικιλότητα, η οποία αντικατοπτρίζεται στο μεγάλο εύρος ζώων που ζουν στη περιοχή. Στο Όρος εντοπίζονται μεγάλα θηλαστικά όπως η καφέ αρκούδα και ο λύκος, δύο είδη που χαρακτηρίζονται ως σπάνια σε εθνικό επίπεδο και απειλούμενα από παράγοντες όπως η λαθροθηρία. Στη περιοχή ζουν και βίδρες (Ευρωπαϊκή ενυδρίδες), ζώα που τρέφονται κυρίως με ψάρια και άλλα υδρόβια είδη, όπως βατράχια και νερόφιδα. Χαρακτηριστική είναι και η παρουσία της τσαπερδόνας, ενός είδους σαύρας που εντοπίζεται μόνο στη Πελοπόννησο. Αξιοσημείωτη είναι και η παρουσία του Μόριμου του πένθιμου, ενός μεγάλου είδους σκαθαριού με πολύ χαρακτηριστική εμφάνιση. Το σώμα του είναι επίμηκες με μαύρο χρώμα και φέρει μεγάλες κεραίες, ιδίως στα αρσενικά άτομα.
- Καφέ αρκούδα (Ursus arctos)
- Λύκος (Canis lupus)
- Ευρωπαϊκή ενυδρίδα (Lutra lutra)
- Τσαπερδόνα (Podarcis peloponnesiaca)
- Μόριμος ο πένθιμος (Morimus asper)
Το Βέρμιο προσφέρει πλήθος διαδρομών που μπορεί κανείς να επιλέξει, τονίζεται όμως ότι λόγω της μεταβαλλόμενης φύσης του βουνού και των μονοπατιών συνιστάται ο επισκέπτης να συμβουλευθεί την ιστοσελίδα ή/και να επικοινωνήσει τηλεφωνικά με τους ορειβατικούς συλλόγους που δραστηριοποιούνται στην περιοχή ή/και τα αρμόδια Δασαρχεία για αναλυτικότερες και ενημερωμένες πληροφορίες πριν την επίσκεψη. (βλ. «Χρήσιμες Πληροφορίες»).
Τα δάση επηρεάζονται από ανθρωπογενείς δραστηριότητες, όπως η κτηνοτροφία και αθλητικές δραστηριότητες όπως το σκι, οι οποίες δύναται να υποβαθμίσουν το φυσικό περιβάλλον της περιοχής. Για το λόγο αυτό, λαμβάνονται συγκεκριμένα μέτρα διαχείρισης και προστασίας, που καθορίζονται στο θεσμικό καθεστώς προστασίας της περιοχής.
Πριν από την επίσκεψη σας, μην παραλείψετε να διαβάσετε τις οδηγίες που αναγράφονται στους Κανόνες Καλής Συμπεριφοράς της παρούσας εφαρμογής.
- Χρήσιμοι σύνδεσμοι – στοιχεία επικοινωνίας:
- Πυροσβεστικό Σώμα Ελλάδας: 199
- Υπηρεσία Επικοινωνιών Εκτάκτου Ανάγκης: 112
- Πυροσβεστική Υπηρεσία Νάουσας: 23320 21100
- Πυροσβεστική Υπηρεσία Βέροιας: 23310 68400
- Δασαρχείο Νάουσας: 2332022280, 2332025525, das-nao@damt.gov.gr
- Δασαρχείο Βέροιας: 23133 09637, das-ver@damt.gov.gr
- Δασαρχείο Έδεσσας: 23810 23670, das-ede@damt.gov.gr
- Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος Νάουσας: 23320 28567, ιστότοπος, info@eosnaoussas.gr
- Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης: 2310 266928, 2310 240889, ιστότοπος, info@eosthessalonikis.gr
- Σύλλογος Χιονοδρόμων-Ορειβατών Βέροιας: ιστότοπος, τηλ. 6972 928 887 (Κατερίνα Κουκουτέγου-Πρόεδρος), sxoverias@gmail.com
- Εφορεία Αρχαιοτήτων Ημαθίας: +30 23310 29737, efahma@culture.gr