Δάσος Βούρινου

Δάσος Βούρινου

Το όρος Βούρινος αποτελείται από δύο γεωλογικά υποστρώματα: ασβεστολιθικά και σερπεντινικά. Αυτό αποτέλεσε την οικολογική βάση για τη δημιουργία νέων φυτικών ειδών (ειδογένεση) με αποτέλεσμα την ύπαρξη ενδημικών και γενικότερα σημαντικών φυτικών ειδών. Μεταξύ δύο παράλληλων κορυφογραμμών βρίσκεται η κοιλάδα Μεσιανού Νερού (χαρακτηρισμένη ως Ειδική Ζώνη Διατήρησης – ΕΖΔ), που προστατεύεται εδώ και δεκαετίες με απαγόρευση της βόσκησης και της θήρας και χωρίς να πραγματοποιούνται υλοτομίες. Η κοιλάδα και οι κορυφογραμμές είναι σημαντικός προορισμός για ορειβάτες.

Η Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) Βούρινου - Μελλιά είναι πολύ ευρύτερη και περιλαμβάνει εκτός από το μεγαλύτερο τμήμα του όρους Βούρινος και τμήμα του όρους Μελλιά, που βρίσκεται βόρεια του οδικού άξονα της Εγνατίας Οδού. Οι βόρειες πλαγιές του Βούρινου είναι δασωμένες με φυλλοβόλα, ενώ οι νότιες είναι ανοικτές περιοχές με ποολίβαδα και αραιούς θάμνους. Εντυπωσιακές είναι οι ορθοπλαγιές που χρησιμοποιούνται από μεγάλα αρπακτικά πουλιά για φώλιασμα.

Στην ευρύτερη περιοχή του όρους Βούρινου (εκτός δικτύου Natura 2000), εντοπίζονται σημαντικά κοιτάσματα χρωμιτών τα οποία αποτέλεσαν και εξακολουθούν να αποτελούν αντικείμενο μεταλλευτικής εκμετάλλευσης. Η μεταλλευτική δραστηριότητα στην περιοχή του Βούρινου και ειδικότερα, η εκμετάλλευση του σημαντικού, από άποψη αποθεμάτων, κοιτάσματος προσφέρει πολλαπλά και σημαντικά οφέλη στην τοπική και εθνική οικονομία, τόσο με την απασχόληση του τοπικού πληθυσμού όσο και με την εισροή συναλλάγματος καθώς οι μεγαλύτερες ποσότητες από τον παραγόμενο χρωμίτη εξάγονται.

Το όρος Βούρινος (ή Μπούρινος) είναι βουνό της Μακεδονίας και βρίσκεται στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας. Τα δάση του εκτείνονται μεταξύ των Περιφερειακών Ενοτήτων Κοζάνης και Γρεβενών, εντός των Δήμων Βοΐου, Κοζάνης και Γρεβενών.

Από την Εθνική Οδό Κοζάνης-Ιωαννίνων στα βόρεια όρια του δασικού συμπλέγματος, ως κοντά στην τεχνητή λίμνη Πολυφύτου στα νοτιοανατολικά και το χωριό Ροδιανή στα ανατολικά, εξαπλώνονται τα δάση του Βούρινου.

 

  • Λόγω της αναγνωρισμένης σε πανευρωπαϊκό επίπεδο οικολογικής αξίας του, το όρος Βούρινος και η ευρύτερη περιοχή είναι ενταγμένα στο οικολογικό δίκτυο Natura 2000 με δύο περιοχές. Συγκεκριμένα, ο ορεινός όγκος Βούρινου και Μελλιά έχει χαρακτηριστεί ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας για την ορνιθοπανίδα με τίτλο «Όρη Βόρειου Βούρινου και Μελλιά» και ένα μικρότερο τμήμα ως Ειδική Ζώνη Διατήρησης με τίτλο «Όρος Βούρινος-Κορυφή Ασπροβούνι». Αποτελεί σημαντική περιοχή για αρπακτικά κυρίως πουλιά, αλλά η συνολική έκταση είναι σημαντική και για άλλα είδη όπως π.χ. η αρκούδα, αλλά και για τη σπάνια χλωρίδα.
  • Η ευρύτερη περιοχή του είναι ενταγμένη στο δίκτυο Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά και τη Βιοποικιλότητα (IBAs – Important Bird and Biodiversity Areas).
  • Τμήμα της περιοχής είναι χαρακτηρισμένο Καταφύγιο Άγριας Ζωής: «Τσερβένα-Μπούρινος Δήμου Σιάτιστας».
  • Ο Βούρινος υπάγεται στην ευρύτερη περιοχή του Γεωπάρκου Γρεβενών-Κοζάνης, το οποίο έχει ενταχθεί στο παγκόσμιο δίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO (https://en.unesco.org/global-geoparks/grevena-kozani)

Στον Βούρινο κυριαρχούν δάση μαύρης πεύκης που προστατεύονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο κατά προτεραιότητα. Η μαύρη πεύκη ανήκει στα μεσογειακά ορεινά κωνοφόρα. Αυτή η κατηγορία απαντά στην υποηπειρωτική και στην ηπειρωτική κλιματική ζώνη και προσαρμόζεται σε μεγάλο εύρος υψομέτρων και θερμοκρασιών. Ακόμη, στην περιοχή αυτή ο επισκέπτης μπορεί να βρει και δάση οξιάς με έλατα (Abies borisii-regis), που επίσης προστατεύονται πανευρωπαϊκά.

Τα δάση αυτά περιβάλλονται από λιβαδικές εκτάσεις (τα επίσης Κοινοτικού ενδιαφέροντος, ενδημικά ορεινά μεσογειακά χέρσα εδάφη με ακανθώδεις θάμνους και οι ασβεστούχοι αλπικοί και υπαλπικοί λειμώνες).

 

Η περιοχή του Βούρινου παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον γιατί ενώ δεν υπάρχουν ήδη φυτών που προστατεύονται πανευρωπαϊκά, ωστόσο, υπάρχουν πολλά στενοενδημικά είδη, δηλαδή είδη φυτών που απαντούν στον Βούρινο, και πουθενά αλλού στον κόσμο. Η περιοχή, και ιδιαίτερα η κοιλάδα του Μεσιανού Νερού, όπου γεωλογικά «συναντιούνται» οι σερπεντίνες και οι ασβεστόλιθοι, θεωρείται από τις σημαντικότερες περιοχές για τη χλωρίδα στην Ελλάδα. Τα είδη αυτά συμμετέχουν στη βλάστηση ξηρών ποολίβαδων (βραχολίβαδων) ή αραιών θαμνολίβαδων. Αναπτύσσονται σε οριακά περιβάλλοντα, όπως οι πετρώδεις πλαγιές, βράχια, χαράδρες, κορυφές και ορθοπλαγιές. Είδη που ξεχωρίζουν είναι: Λαγομηλιά (Ruscus aculeatus), Άλλιο του Γουλιμή (Allium goulimyi), Άλλιο του Χελδράιχ (Allium heldreichii), Άλυσσο του Χελδράιχ (Alyssum heldreichii), Κενταύρια του Γκρίσεμπαχ (Centaurea grisebachii subsp. οccidentalis), Κεράστιο του Βούρινου (Cerastium vourinense), Εσπερίς του Ρέχιγκερ (Hesperis theophrasti subsp. rechingeri), Λίλιο το πάλλευκο (Lilium candidum), Πευκέδανο του Βούρινου (Peucedanum vourinense), Βιόλα του Βούρινου (Viola vourinensis),  Σιληνή η παρνασσική (Silene parnassica subsp. vourinensis), Θύμος ο τευκριοειδής (Thymus teucrioides subsp. candilicus).

 

Πολλά είδη ζώων βρίσκουν καταφύγιο στον Βούρινο. Δύο είδη πολύ σημαντικών θηλαστικών στην περιοχή του Βούρινου είναι η αρκούδα (Ursus arctos) και ο λαγόγυρος (Spermophilus citellus).  Ίχνη από αρκούδες υπάρχουν στα δάση του Βούρινου και στην κορυφογραμμή, ενώ στα ανατολικά του Βούρινου, κοντά στα χωριά της Μεταμόρφωσης και του Χρωμίου, υπάρχει μόνιμη παρουσία του είδους. Ο λαγόγυρος είναι ένα μικρό εδαφόβιο τρωκτικό, που ζει σε λιβάδια και καλλιέργειες. Το μέγεθος του πληθυσμού του στην περιοχή δεν έχει διερευνηθεί ακόμη. Ακόμη, στον Βούρινο μπορεί κάποιος να συναντήσει δύο είδη χερσαίων χελωνών, τη Μεσογειακή χελώνα (Testudo hermanni) και την Κρασπεδωτή χελώνα (Testudo marginata), από φίδια, το σπιτόφιδο (Zamenis situla), και από αμφίβια την κιτρινομπομπίνα (Bombina variegata). Όλα αυτά τα είδη, προστατεύονται από το δίκτυο Natura 2000. Ακόμη, στα ανοιχτά λιβάδια, ο επισκέπτης μπορεί να παρατηρήσει πεταλούδες, μεταξύ των οποίων τα δύο είδη Parnassius apollo και Parnassius mnemosyne. Αν κοιτάξει κανείς ψηλά προς τον ουρανό, μπορεί με λίγη τύχη να εντοπίσει και κάποιο μεγάλο αρπακτικό πτηνό, όπως τον φιδαετό, τον χρυσαετό και τη γερακίνα, και ίσως και πιο σπάνια αρπακτικά, όπως το χρυσογέρακο και τον βασιλαετό, για τα οποία ο Βούρινος προστατεύεται από το δίκτυο Natura 2000 ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας.

 

 

 

Ο Βούρινος προσφέρεται για περιηγητικό, πεζοπορικό και ορειβατικό τουρισμό, συγκεντρώνοντας πλήθος διαδρομών περιήγησης. Λόγω της μεταβαλλόμενης φύσης του βουνού και των μονοπατιών, συνιστάται η επίσκεψη στις ιστοσελίδες ή και η τηλεφωνική επικοινωνία με τους σχετικούς ορειβατικούς συλλόγους και τα Δασαρχεία Κοζάνης και Τσοτυλίου για αναλυτικότερες και ενημερωμένες πληροφορίες πριν την επίσκεψη (βλ. ενότητα «Χρήσιμες Πληροφορίες» της παρούσας εφαρμογής).

Καταφύγιο ΕΟΣ Σιάτιστας- κορυφή Ντρισινίκος (1.866μ.)

Χρώμιο-Ντρισινίκος-Χρώμιο

Στην περιοχή του Μεσιανού Νερού υπάρχει απαγόρευση βόσκησης και υλοτομίας από παλαιότερα για λόγους προστασίας. Όμως, η δέσμευση του νερού στην κοιλάδα του Μεσιανού Νερού έχει επηρεάσει λιβάδια που εξαρτώνται από το νερό (αλκαλικοί χαμηλοί τυρφώνες) και τους πληθυσμούς αμφιβίων και ασπονδύλων. Οι απρόσιτες ορθοπλαγιές και οι δασικές ή λιβαδικές περιοχές που δεν έχουν έως τώρα δρόμους, είναι πολύ σημαντικές.

Πριν από την επίσκεψη σας, μην παραλείψετε να διαβάσετε τις οδηγίες που αναγράφονται στους Κανόνες Καλής Συμπεριφοράς της παρούσας εφαρμογής. 

 

Image
Image
Image