Δάση Δίρφης
Εξαιρώντας τα βουνά της Κρήτης, Η Δίρφη θεωρείται το ψηλότερο βουνό της νησιωτικής Ελλάδας. Το Δέλφι στα 1.743μ. αποτελεί την υψηλότερη κορυφή της, ενώ το Αισθητικό Δάσος της Στενής βρίσκεται στη νότια πλαγιά της και καταλαμβάνει το ήμισυ σχεδόν της προστατευόμενης περιοχής, η οποία εντάσσεται στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Προστατευόμενων Περιοχών Natura 2000. Η ευρύτερη περιοχή περιλαμβάνει τα βουνά της Κεντρικής Ευβοίας: Δίρφυς, Ξηροβούνι, Σκοτεινή, Μαυροβούνι, Ορτάρι και την περιοχή της Κύμης, συμπεριλαμβανομένης της νησίδας Πρασούδα. Είναι μια ορεινή περιοχή που καλύπτεται κυρίως από πλατύφυλλους αειθαλείς θάμνους, φρύγανα και καλλιέργειες σε χαμηλότερα υψόμετρα, δάση πεύκου και ελάτης στα μεσαία υψόμετρα, καθώς και δασικές καστανιές και λιβάδια στις κορυφές. Από τα βόρεια πλησίον της παραλίας Χιλιαδούς ως το Μακρυχώρι στα νότια και από την Στενή Δίρφυος στο δυτικό τμήμα ως τους Ταξιάρχες στα ανατολικά, τα δάση της Δίρφης αποτελούν σημαντικότατο οικολογικά και αισθητικά πνεύμονα πράσινου για την περιοχή. Έχει έντονο ανάγλυφο και είναι αρκετά απότομη, κυρίως στην ανατολική της πλευρά. Η δυτική της πλευρά παρουσιάζει κωνικό σχήμα.
Αξιοσημείωτη είναι η ύπαρξη πολυάριθμων πηγών, μικρών ρυακιών και φαραγγιών, τα οποία διασχίζουν τη δασική έκταση. Η περιοχή παρουσιάζει ιδιαίτερο αισθητικό και οικολογικό ενδιαφέρον, καθώς συνδυάζει τη γεωμορφολογία και τα υδρολογικά γνωρίσματα με τη ποικιλότητα των φυτών. Φιλοξενεί πολλά είδη που είναι τοπικά ενδημικά ή ελληνικά ενδημικά και πολυάριθμους και αντιπροσωπευτικούς τύπους βλάστησης. Στα μεγάλα υψόμετρα απαντούν ελατοδάση της ενδημικής κεφαλληνιακής ελάτης, ενώ σε χαμηλότερα υψόμετρα υπάρχουν δάση με καστανιές, δρύες, πλατάνους, πεύκα και διάφορα φυλλοβόλα είδη.
Η Δίρφυς, γνωστή πλέον και ως Δίρφη, είναι οροσειρά της κεντροανατολικής Εύβοιας και τα δάση της εκτείνονται εντός των Δήμων Κύμης-Αλιβερίου, Διρφύων-Μεσσαπίων και Ερέτριας της Περιφερειακής Ενότητας Εύβοιας της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας.
Η Δίρφη και η ευρύτερη περιοχή, λόγω της αναγνωρισμένης οικολογικής αξίας της σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, έχει ενταχθεί στο οικολογικό Δίκτυο Natura 2000 με δύο περιοχές. Ειδικότερα η περιοχή «Όρη Κεντρικής Εύβοιας, Παράκτια Ζώνη και Νησίδες» χαρακτηρίζεται ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας για την αξία της σε είδη πουλιών και η περιοχή «Δίρφης: Δάσος Στενής-Δελφοί» προστατεύεται ως Ειδική Ζώνη Διατήρησης για την αξία των τύπων οικοτόπων και των φυτών και ζώων που απαντώνται στην περιοχή.
Τμήμα της δασικής έκτασης είναι χαρακτηρισμένο Αισθητικό Δάσος (Αισθητικό Δάσος Στενής Ευβοίας)
Δύο τμήματα της περιοχής έχουν κηρυχθεί Καταφύγια Άγριας Ζωής, με τις εξής ονομασίες:
- Στενής Δίρφυος (Χαλκίδας)
- Καδδίτικο-Πασσιώτικο-Μανιακάτικο Βουνό (Καδδίου-Αγ. Βλασσίου-Μανικιών)
Στη Δίρφη κυριαρχούν δέντρα όπως η Κεφαλληνιακή ελάτη. Σε μεγάλα υψόμετρα απαντώνται σπουδαία ελατοδάση, ενώ σε χαμηλότερα υψόμετρα απαντώνται καστανιές, δρυς, πλατάνια, πεύκα και διάφορα φυλλοβόλα. Η Κεφαλληνιακή ελάτη ανήκει στη ζώνη μεσογειακών ορεινών κωνοφόρων, είδος που εντοπίζεται αποκλειστικά στην Ελλάδα και που φτάνει περίπου μέχρι τα 30 μέτρα σε ύψος. Συνήθως δημιουργεί πυκνά δάση σε μίξη με είδη όπως η μαύρη πεύκη. Επιπλεόν, στην περιοχή απαντούν και αρκεύθοι (άρκευθος η οξύκεδρος). Στα ρέματα φυτρώνουν τεράστια πλατάνια, σφενδάμια και λεύκες και η βλάστηση συμπληρώνεται με πουρνάρια, βουνοκυπάρισσα, αριές, φράξους, σορβιές, ίταμους, γκορτσιές, κ.ά.
Στην περιοχή υπάρχουν πολλοί αντιπροσωπευτικοί τύποι οικοτόπων, στους οποίους απαντούν δεκάδες ενδημικά ή σπάνια φυτά. Από αυτά, τα πιο σημαντικά είδη είναι η Nepeta argolica subsp dirphya, ο Πτεροκέφαλος ο Βραχύς, τα αγριόσκορδα Allium dirphianum και Allium calamarophilon, η Asperula suffruticosa, η Asperula lutea subsp euboea, η Minuartia dirphya, η σιληνή Silene dirphya, το κολχικό Colchicum euboeum, οι καμπανούλες Campanula constantini, Campanula cymaea και Campanula goulimyi, οι βιόλες Viola dirphya και Viola euboea, η φριτιλάρια Fritillaria euboeica κ.ά., τα οποία φέρουν τη λατινική παγκοσμίως αποδεκτή επιστημονική ονομασία τους από τα ονόματα των περιοχών που βρέθηκαν. Στα κοινά φυτά που απαντούν και στα δάση της Δίρφης είναι η Ανθεμίς η κρητική και το Κεράστιο το πάλευκο. Άλλα ενδιαφέροντα είδη του βουνού είναι η παιώνια, η ορχιδέα, η ίριδα, το λυχνάρι κ.ά. Αξιοσημείωτη είναι η παρουσία του σιδηρίτη της Εύβοιας, ενός σπάνιου και κινδυνεύοντος είδος φυτού με κίτρινα άνθη, που ανήκει στην κατηγορία των τσαγιών του βουνού.
- Κεφαλληνιακή ελάτη (Abies cephalonica)
- Χαλέπιος πεύκη (Pinus halepensis)
- Άρκευθος η οξύκεδρος (Juniperus oxycedrus)
- Σιδηρίτης της Εύβοιας (Sideritis euboea)
- Πτεροκέφαλος ο Βραχύς (Pterocephalus brevis)
Τα δάση της Δίρφης χαρακτηρίζονται από πληθώρα ειδών ζώων ωστόσο η περιοχή είναι φτωχή από θηλαστικά. Ορισμένα από αυτά είναι οι βίδρες στα ρέματα, οι αλεπούδες, οι σκαντζόχοιροι, τα κουνάβια, οι νυφίτσες, οι λαγοί κ.ά. Στα αμφίβια του βουνού περιλαμβάνονται σαλαμάνδρες, πρασινόφρυνοι, φρύνοι, κιτρινομπομπίνες, γραικοβάτραχοι και σβελτοβάτραχοι. Η ερπετοπανίδα της Δίρφης είναι εξαιρετικά πλούσια. Μεταξύ άλλων εδώ ζουν μεσογειακές χελώνες, κρασπεδοχελώνες, κονάκια, τυφλίτες, σαμιαμίδια, τρανόσαυρες, σιλιβούτια, τοιχόσαυρες, αβλέφαροι, λιακόνια, έφιοι, λαφιάτες, δεντρογαλιές, σαπίτες, νερόφιδα, σαΐτες, αγιόφιδα, σπιτόφιδα και οχιές. Στο βουνό ζει και ένας στενότοπος ενδημικός γρύλος που περιλαμβάνεται στο Διεθνές Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων, η Parnassiana dirphys, αλλά και δύο ενδημικοί του βουνού τζίτζικες, η Cicadetta dirfica και η Euboeana castaneivaga.
Η Δίρφη είναι ένα ιδιαίτερα δύσβατο βουνό με πυκνά δάση και έτσι εδώ βρίσκουν καταφύγιο δεκάδες είδη πουλιών, καθώς και αυτά που μεταναστεύουν από τα βόρεια προς τα νότια. Από τα αρπακτικά στην περιοχή ζουν το κιρκινέζι, ο σπιζαετός και ο γερακαετός, είδη σπάνια και απειλούμενα σε εθνικό επίπεδο. Άλλα αρπακτικά που απαντούν στην περιοχή είναι οι φιδαετοί, οι σφηκιάρηδες, οι γερακίνες, τα ξεφτέρια, τα διπλοσάινα, οι πετρίτες, κ.ά. Από τα νυχτόβια αρπακτικά εδώ ζουν μπούφοι, γκιώνηδες, κουκουβάγιες, χουχουριστές και τυτούδες. Στις πιο απομονωμένες πλαγιές ζούνε λίγες πετροπέρδικες και στα ψηλότερα σημεία απαντώνται κοκκινοκαλιακούδες, κόρακες, δεντροσταρήθρες, σταχτοπετρόκληδες και χιονοψάλτες. Άλλα είδη του βουνού είναι το σπάνιο αγριοπερίστερο, το γιδοβύζι, ο κούκκος, η βουνοσταχτάρα, ο τσαλαπετεινός, ο μεσαίος δρυοκολάπτης, το βραχοχελίδονο, ο τρυποφράχτης, ο θαμνοψάλτης, ο καρβουνιάρης, η ασπροκωλίνα, ο γαλαζοκότσυφας, η τσίχλα, η γερακότσιχλα, ο πυρροβασιλίσκος, η γαλαζοπαπαδίτσα, ο σταχτομυγοχάφτης, ο βραχοτσοπανάκος, το βουνοτσίχλονο και ο τσιφτάς. Τέλος, η νησίδα Πρασούδα είναι μια από τις δύο μοναδικές τοποθεσίες στην Ελλάδα που έχει καταγραφεί να φωλιάζει o Υδροβάτης (ένα θαλασσοπούλι που ελάχιστα γνωρίζουμε για την εξάπλωση και την κατάστασή της στην Ελλάδα).
- Χρυσαετός (Aquila chrysaetos)
- Σπιζαετός (Hieraaetus fasciatus)
- Χρυσογέρακο (Falco biarmicus)
- Σφηκιάρης (Pernis apivorus)
- Αετογερακίνα (Buteo rufinus)
- Γερακαετός (Hieraaetus pennatus)
- Κιρκινέζι (Falco naumanni)
Η Δίρφη προσφέρεται για μεγάλο πλήθος εξορμήσεων και διαδρομών, κατάλληλες για όλα τα επίπεδα των επισκεπτών. Στις δασωμένες πλαγιές από ην πλευρά της Στενής απαντάται πλήθος εύκολων και καλά σημασμένων πεζοπορικών διαδρομών, ενώ στις απότομες κορυφές της Δίρφυος και του Ξεροβουνίου η ανάβαση απαιτεί καλή φυσική κατάσταση. Ενδεικτικά παρακάτω αναφέρονται οι πιο ενδιαφέρουσες, ενώ λόγω της μεταβαλλόμενης φύσης του βουνού και των μονοπατιών, συνιστάται η επίσκεψη στην ιστοσελίδα ή/και η τηλεφωνική επικοινωνία με τον ορειβατικό σύλλογο που δραστηριοποιείται στην περιοχή ή/και με τα αρμόδια Δασαρχεία. (βλ. ενότητα «Χρήσιμες Πληροφορίες» παρούσας εφαρμογής).
Τα δάση επηρεάζονται από ανθρωπογενείς δραστηριότητες, όπως η υλοτομια και η επέκταση του οδικού δικτύου, η τουριστική ανάπτυξη, το παράνομο κυνήγι και η υπερβόσκηση. Τα δηλητηριώδη δολώματα για τις αλεπούδες είναι επικίνδυνα για τα αρπακτικά πουλιά. Για το λόγο αυτό, λαμβάνονται συγκεκριμένα μέτρα διαχείρισης και προστασίας, που καθορίζονται στο θεσμικό καθεστώς προστασίας της περιοχής.
Πριν από την επίσκεψη σας, μην παραλείψετε να διαβάσετε τις οδηγίες που αναγράφονται στους Κανόνες Καλής Συμπεριφοράς της παρούσας εφαρμογής.
- Χρήσιμοι σύνδεσμοι – στοιχεία επικοινωνίας:
- Πυροσβεστικό Σώμα Ελλάδας: 199
- Υπηρεσία Επικοινωνιών Εκτάκτου Ανάγκης: 112
- Πυροσβεστικό Κλιμάκιο Κύμης: 22220 22199
- Δασαρχείο Χαλκίδας: 22210 84444
- Δασονομείο Κύμης: 22220 23623
- Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος Χαλκίδας: ιστότοπος, 22210 25230, 22210 25279, info@eoschalkidas.gr
- ιστότοπος