Από την Όσσα, τον Σοχό και το Δημόσιο Δάσος Φλαμουρίου στα δυτικά ως την Παλαιοχώρα Χαλκιδικής και το Δάσος Στεφανινών στα νοτιοανατολικά, τα μεγάλης έκτασης και εντυπωσιακής αισθητικής δάση των Κερδυλλίων και του Βερτίσκου προσφέρουν πλήθος εξορμήσεων και μονοπατιών, μοναδικά για τον επισκέπτη.

Το Εθνικό Πάρκο των Λιμνών Κορώνειας-Βόλβης και Μακεδονικών Τεμπών, το οποίο θεσμοθετήθηκε το 2006, περιλαμβάνει τμήμα της έκτασης των δασών των Κερδυλλίων και του Βερτίσκου. Η προστατευόμενη περιοχή, βρίσκεται στο ανατολικό άκρο της Περιφερειακής Ενότητας Θεσσαλονίκης και ορίζεται από τα όρη Βερτίσκος και Κερδύλλια στα βόρεια, από τον Χορτιάτη, τον Χολομώντα και το Στρατωνικό όρος στα νότια.

Τα Κερδύλλια όρη και το όρος Βερτίσκος, καθώς και η ευρύτερη περιοχή τους, λόγω της αναγνωρισμένης οικολογικής αξίας της σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, έχουν ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δικτύο Natura 2000. Ειδικότερα, οι περιοχές «Λίμνες Κορώνειας-Βόλβης, Στενά Ρεντίνας και ευρύτερη περιοχή» και «Στενά Ρεντίνας - Ευρύτερη περιοχή - Σπήλαιο Δρακότρυπα - Σπήλαιο και Ρέμα Νερομάνα» περιλαμβάνουν τμήματα της δασικής έκτασης των Κερδυλλίων και του Βερτίσκου και χαρακτηρίζονται ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας για την αξίας της σε πουλιά και Ζώνη Ειδικής Προστασίας για την αξία των τύπων οικοτόπων και φυτών και ζώων.

Στην περιοχή των δασών των Κερδυλίων και του Βερτίσκου έχουν χαρακτηρισθεί πέντε Καταφύγια Άγριας Ζωής, με τις εξής ονομασίες:

• Στεφανινών - Ασπροβάλτας
• Αγιάννης - Ανάθεμα - Δάκρυσμα - Καγιάμπαση - Αηδονοχώρι (Καστανοχωρίου)
• Νιγρίτα – Θερμές - Λαγκάδι
• Τερπνή - Νικόκλεια Δήμου Νιγρίτας και Βισαλτίας
• Δημόσιο Δάσος Φλαμουρίου

Η βλάστηση στα  δάση των Κερδυλλίων και του Βερτίσκου παρουσιάζει υψομετρική διαβάθμιση και διακρίνεται σε τρεις ζώνες. Η πρώτη ζώνη (400 - 700 m) περιλαμβάνει μαζί με τους αείφυλλους σκληρόφυλλους θάμνους, αειθαλλή και φυλλοβόλα είδη, όπως ο γαύρος , ο φράξος και η στρυαά. Η δεύτερη ζώνη (700 - 900 m) ανήκει στη ζώνη των δρυοδασών, όπου κυριαρχούν φυλλοβόλα είδη με επικρατέστερα τα δάση δρυός και κοινά είδη τον γαύρο, τον φράξο και την οστρυά. Στα υψηλότερα τμήματα των βουνών (900 - 1100 m) κυριαρχούν τα δάση οξιάς ενώ σε περιοχές με αυξημένη υγρασία, όπως π.χ. κατά μήκος των ρεμάτων αναπτύσσεται υγρόφιλη δενδρώδης βλάστηση από πλατάνια, καβάκια και ιτιές.

Στα δάση Κερδυλίων και Βερτίσκου αναπτύσσονται πυκνοί θαμνώνες με πλατύφυλλα είδη όπως το πουρνάρι, η αριά και η κουμαριά, τα οποία συμβιώνουν με δενδρώδεις άρκευθους. Σε μεγαλύτερα υψόμετρα κυριαρχούν μεγάλες εκτάσεις οξιάς, βελανιδιάς και μαύρης πεύκης. Η Οι βελανιδιές ή αλλιώς δρύες, των περιοχών έχουν σημαντικό οικολογικό ρόλο καθώς διαμορφώνουν ένα περιβάλλον που ευνοεί άλλα δέντρα, θάμνους, μύκητες, καθώς και μεγάλο εύρος από ζώα. Στα δάση εντοπίζεται και η μαύρη πεύκη, ένα είδος που εξαπλώνεται στη Νότια Ευρώπη και Ανατολία και που χρησιμοποιείται εκτεταμένα για το ξύλο του. Στα δάση αυτά είναι καταγεγραμμένα επίσης εκατοντάδες είδη αγριολούλουδων, αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών, όπως ορχιδέες και κολχικά.

Στα δάση Κερδυλίων και Βερτίσκου παρατηρεί κανείς λύκους, ζαρκάδια, μυωξούς, στις ορεινές εκτάσεις αγριόγατες, αλεπούδες, νυφίτσες, ασβοί, κουνάβια, αγριόχοιροι, λαγοί και λαγόγυροι στα λιβάδια και τους θαμνώνες, ενώ στους χειμάρρους και στα ρέματα συναντώνται βίδρες και μυγαλίδες. Όσον αφορά τα πουλιά, πολλά από αυτά βρίσκουν τροφή και καταφύγιο στα δάση και τα γύρω βουνά όπως τα σαΐνια και οι σφηκιάρηδες. Τη σπουδαιότητα της περιοχής για την ορνιθοπανίδα ενισχύει η παρουσία δεκάδων μικρόπουλων (π.χ. μελισσοφάγοι, χαλκοκουρούνες, κορυδαλλοί, καρδερίνες, βασιλίσκοι, φυλλοσκόποι, σουσουράδες, αηδόνια, αλκυόνες, δρυοκολάπτες, τσιροβάκοι, αετομάχοι, κοκκινοκεφαλάδες, τσίχλες, μπεκάτσες και παπαδίτσες).

Τα δάση επηρεάζονται από ανθρωπογενείς δραστηριότητες, οι οποίες στην Ελλάδα συνήθως περιλαμβάνουν τις πυρκαγιές, την υπερβόσκηση, την υλοτομία και το παράνομο κυνήγι. Ο πιο σημαντικός ίσως σήμερα κίνδυνος των δασών των Κερδυλλίων και του Βερτίσκου είναι οι ανεξέλεγκτες πυρκαγιές, που οδηγούν σε υποβάθμιση του δασικού περιβάλλοντος, μεταβάλλοντας το καθεστώς των δασικών εκτάσεων. Η υπερβόσκηση στην περιοχή κυρίως των αιγοπροβάτων είχε παρόμοια αποτελέσματα και σε συνδυασμό την λαθροϋλοτομία, οδηγούν στη δημιουργία περισσότερων εκτάσεων γεωργικής και λιβαδικής γης.

Πριν από την επίσκεψη σας, μην παραλείψετε να διαβάσετε τις οδηγίες που αναγράφονται στους Κανόνες Καλής Συμπεριφοράς της παρούσας εφαρμογής.

• Χρήσιμοι σύνδεσμοι – Στοιχεία επικοινωνίας:
• Πυροσβεστικό Σώμα Ελλάδας: 199
• Υπηρεσία Επικοινωνιών Εκτάκτου Ανάγκης: 112
• Δασαρχείο Νιγρίτας: Τηλ. 23133 09847 / 23220 22450, Email: das-nig@damt.gov.gr
• Δασαρχείο Λαγκαδά: Τηλ. 23940 22336, Email: das-lag@damt.gov.gr
• Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης: Τηλ. 2310 266928 / 240889, ιστότοπος
• Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος Νιγρίτας: Τηλ. 23220 24924 / 22859, Email: eosnigritas@yahoo.gr
• Εφορεία Αρχαιοτήτων Σερρών: https://www.culture.gov.gr/el/SitePages/default.aspx