Το δάσος του Λαϊλιά αποτελεί σημαντικότατο πνεύμονα πράσινου, υψηλής οικολογικής και αισθητικής αξίας, λόγω της μεγάλης ποικιλίας ειδών φυτών και ζώων που φιλοξενεί στην έκτασή του. Με εναλλαγή πεύκων και οξιάς, σε μια έκταση περίπου 33.000 στρεμμάτων, ο επισκέπτης αντικρύζει ένα καταπράσινο και μαγευτικό τοπίο. Το δάσος του Λαϊλιά με τα πανύψηλα δένδρα, τις απότομες χαράδρες, τους απόκρημνους και τεράστιους βράχους, τα περιπατητικά μονοπάτια καθώς και τις ανέσεις του χιονοδρομικού κέντρου και του ορειβατικού καταφυγίου προσφέρεται για τουρισμό όλες τις εποχές του χρόνου.

Το δάσος Λαϊλιά και η ευρύτερη περιοχή, λόγω της αναγνωρισμένης οικολογικής αξίας τους σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, έχουν ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο Natura 2000 με δύο περιοχές. Ειδικότερα, η περιοχή «Όρη Βροντούς - Λαϊλιάς - Ερημίκες - Σπήλαια Ζεστά Νερά και Καταρρακτών» προστατεύεται ως Ειδική Ζώνη Διατήρησης για την αξία των τύπων οικοτόπων και των ειδών φυτών και ζώων και η περιοχή «Κοιλάδα Τίμιου Προδρόμου - Μενοίκιου» χαρακτηρίζεται ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας για τη σημασία της για τα πουλιά. Στην περιοχή του όρους Βροντούς έχει ανακηρυχθεί Καταφύγιο Άγριας Ζωής με την ονομασία «Αχλαδοχώρι στη θέση Κόκκαλα Κοινότητας Αχλαδοχωρίου».

Στα δάση του Λαϊλιά απαντώνται ψυχρόβια φυλλοβόλα πλατύφυλλα και ψυχρόβια κωνοφόρα δέντρα με την δασοκάλυψη να αγγίζει το 83% της συνολικής έκτασης του βουνού. Η πρώτη κατηγορία περιλαμβάνει τα χαρακτηριστικά δάση οξιάς τα οποία βρίσκονται στα μεγαλύτερα υψόμετρα, σε κλίματα ορεινά μεσογειακά προς ηπειρωτικά και με μεγάλες περιόδους χιονοκάλυψης και μικτά δάση δρυός. Η ζώνη των ψυχρόβιων κωνοφόρων είναι ζώνη η οποία εμφανίζεται μόνο στις υψηλές οροσειρές της Βόρειας Ελλάδας και σε αυτήν κυριαρχούν ψυχρόβια είδη όπως η δασική πεύκη. Τα είδη αυτά προσαρμόζονται καλά σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες και μικρή βλαστητική περίοδο. Τα ελληνικά δάση με δασική πεύκη αποτελούν το νοτιότερο όριο εξάπλωσης του είδους στην Ευρώπη. Σε χαμηλότερα υψόμετρα (έως τα 1.200 m) η βλάστηση αποτελείται από γαύρους, φράξους, δρύες, σφενδάμια, αγριοκερασιές, σορβιές, λεπτοκαρυές, λεύκες πλατάνια, αλλά και συστάδες μαύρης και τραχείας πεύκης που προέρχονται από αναδασώσεις.

Δασική πεύκη, οξιές, δρύες, φράξοι, γαύροι, λεπτοκαρυές, σφενδάμια, αγριοκερασιές, σορβιές, λεύκες, πλατάνια, φτέρες, πρίμουλες, κρόκοι, ορχιδέες είναι ορισμένα από τα 500 είδη φυτών που έχουν καταγραφεί στον ορεινό όγκο του Λαϊλιά.

Ζαρκάδια, αργιογούρουνα, λύκοι, τσακάλια, αγριόγατες, βίδρες, αλεπούδες, λαγοί, δεντροκούναβα, νυφίτσες, ασβοί, σκίουροι, σκαντζόχοιροι, δασομυωξοί και πολλά άλλα είδη τρωκτικών και νυχτερίδων, αλλά και λιγοστές καφέ αρκούδες που βρίσκουν καταφύγιο στο βόρειο απόκρημνο τμήμα του δάσους, αντιπροσωπεύουν τα θηλαστικά που διαβιούν στον Λαϊλιά. Η ορνιθοπανίδα περιλαμβάνει περισσότερα από 60 είδη, μεταξύ των οποίων πολλά σπάνια είδη. Στο βουνό απαντούν χρυσαετοί, γερακαετοί, φιδαετοί, σφηκιάρηδες, γερακίνες, ξεφτέρια, σαΐνια, διπλοσάινα, πετρίτες, κιρκινέζια, βραχοκιρκίνεζα και δεντρογέρακα. Σημαντική είναι η παρουσία επτά ειδών δρυοκολαπτών, όπως ο μαύρος, ο πράσινος, ο σταχτής, ο βαλκανικός, ο πευκοδρυοκολάπτης, ο μεσαίος και ο λευκονώτης. Άλλα είδη του βουνού είναι η φάσσα, η μπεκάτσα, ο κούκος, ο μπούφος, ο χουχουριστής, η κουκουβάγια, το γιδοβύζι, η χαλκοκουρούνα, η δεντροσταρήθρα, η δεντροκελάδα, η σταχτοσουσουράδα, ο τρυποφράχτης, ο νεροκότσυφας, ο θαμνοψάλτης, το αηδόνι, ο καστανολαίμης, η τσίχλα, η γερακότσιχλα, ο θαμνοτσιροβάκος, η λιοστριτσίδα, ο δρυομυγοχάφτης, η γαλαζοπαπαδίτσα, η καστανοπαπαδίτσα, ο αιγίθαλος, ο δεντροτσοπανάκος, ο βουνοδεντροβάτης, ο αετομάχος, η κίσσα, ο κόρακας, ο συκοφάγος, ο δεντροσπουργίτης, το λούγαρο, ο πύρρουλας, ο κοκκοθραύστης το βουνοτσίχλονο κ.ά. Τα αμφίβια αντιπροσωπεύονται από σαλαμάνδρες, ανατολικούς χτενοτρίτωνες, φρύνους, πρασινόφρυνους, κιτρινομπομπίνες, δεντροβάτραχους, βαλκανοβάτραχους, σβελτοβάτραχους και Ελληνικούς βάτραχους. Από τα ερπετά εδώ ζουν μεσογειακές χελώνες, κονάκια, πρασινόσαυρες, σιλιβούτια, τοιχογουστέρες, σαύρες του Ταύρου, στεφανοφόροι, έφιοι, λαφιάτες, σαπίτες, νερόφιδα, λαφιάτες του Ασκληπιού, σπιτόφιδα, αστρίτες και οχιές.

Το δάσος επηρεάζεται από ανθρωπογενείς δραστηριότητες, όπως το κυνήγι, η ελεύθερη κατασκήνωση, η υλοτομία και οι αθλητικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες, οι οποίες δύναται να υποβαθμίσουν το φυσικό περιβάλλον της περιοχής όταν δεν ασκούνται συνετά. Η βλάστηση έχει υποστεί αρκετές πιέσεις λόγω ξύλευσης για τις ανάγκες της κτηνοτροφίας και της εντατικής μεταλλουργίας που ασκήθηκε στις περιοχές Βροντούς και Ορεινής. Τα δάση του Λαϊλιά αποτελούν πόλο έλξης επισκεπτών καθόλη τη διάρκεια του έτους, για περιπάτους, πικνίκ, αθλητισμό, ορειβασία κ.λπ. Ιδιαιτέρως αγαπητή είναι η περιοχή τους χειμερινούς μήνες, με αθλητές και επισκέπτες να επιδίδονται σε χειμερινά σπορ στις πίστες του ομώνυμου χιονοδρομικού κέντρου.

Πριν από την επίσκεψη σας, μην παραλείψετε να διαβάσετε τις οδηγίες που αναγράφονται στους Κανόνες Καλής Συμπεριφοράς της παρούσας εφαρμογής.

• Χρήσιμοι σύνδεσμοι - Στοιχεία επικοινωνίας:
• Πυροσβεστικό Σώμα Ελλάδας: 199
• Υπηρεσία Επικοινωνιών Εκτάκτου Ανάγκης: 112
• Πυροσβεστική Σερρών: Τηλ. 23210 22199
• Δασαρχείο Σερρών: Τηλ. 23210 46262, Email: das-ser@damt.gov.gr
• ΕΟΣ Σερρών: Τηλ. 23210 53790, Email: serron@hotmail.com