Δάση Όχης και Φαράγγι Δημοσάρη

Δάση Όχης και Φαράγγι Δημοσάρη

Το ανάγλυφο της Όχης είναι ορεινό με ψηλότερη κορυφή τον Προφήτη Ηλία, να υψώνεται στα 1.398 μέτρα.  Το βόρειο και βορειοανατολικό της τμήμα διασχίζεται από φαράγγια, όπως το Φαράγγι Δημοσάρη και έχει απότομες πλαγιές προς τη θάλασσα με μεγάλες κλίσεις. Το νότιο και δυτικό τμήμα έχει ομαλό ανάγλυφο που διακόπτεται από εξάρσεις βραχωδών σχηματισμών. Τα πυκνά δάση της, κυρίως με πλατάνια και αριές, απλώνονται μέχρι τις παραθαλάσσιες περιοχές. Είναι ιδιαίτερης οικολογικής αξίας, καθώς φιλοξενούν μεγάλο αριθμό φυτών και ζώων, ενώ εξίσου σημαντική είναι και η αξία τους ως τόπος αναψυχής. Ο κάμπος της Καρύστου, δυτικά της πόλης, είναι μία εκτεταμένη παραθαλάσσια πεδιάδα με καλλιεργούμενες εκτάσεις. Στην έκταση αυτή, μικρές λίμνες, ποταμοί με διακοπτόμενη ροή και τέλματα γλυκού νερού, συνθέτουν ένα υγροτοπικό περιβάλλον μεγάλης αξίας, όπου κυριαρχούν οι ιτιές, τα αγριοκάλαμα και τα ψαθιά.

Το όρος Όχη βρίσκεται στο νότιο άκρο της Εύβοιας, και μαζί με τη Δίρφυ και το Καντήλι αποτελούν τους σημαντικότερους ορεινούς όγκους του νησιού. Το Φαράγγι του Δημοσάρη βρίσκεται στα βορειοανατολικά του βουνού. Τα δάση τους εκτείνονται εντός του Δήμου Καρύστου της Περιφερειακής Ενότητας Εύβοιας της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας. Από τα παράκτια βόρεια τμήματα στο Αιγαίο Πέλαγος ως τα Ρούκλια στα νότια του δάσους και βόρεια της Καρύστου, από τα ανατολικά κοντά στο χωριό Μελλισώνας ως τα δυτικά πλησίον του Κόμητου, τα δάση της Όχης θεωρούνται υψηλής οικολογικής και αισθητικής σπουδαιότητας.

Λόγω της αναγνωρισμένης οικολογικής αξίας της σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η Όχη και η ευρύτερη περιοχή έχουν ενταχθεί στο οικολογικό Δίκτυο Natura 2000 με δύο περιοχές. Ειδικότερα η περιοχή «Όρος Όχη, παράκτια ζώνη και νησίδες» χαρακτηρίζεται ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας για την αξία της σε είδη πουλιών και η περιοχή «Όρος Όχη-Κάμπος Καρύστου-Ποτάμι-Ακρωτήριο Καφηρεύς-Παράκτια Θαλάσσια Ζώνη» προστατεύεται ως Ειδική Ζώνη Διατήρησης για την αξία των τύπων οικοτόπων και των ειδών φυτών και ζώων που φιλοξενεί.

Χαρακτηριστικό του ευρύτερου τοπίου του είναι οι εκτεταμένες περιοχές με φρύγανα και σκληρόφυλλους θάμνους όπου κυριαρχεί το πουρνάρι, τα πυκνά δάση της, κυρίως με πλατάνια και αριές, που απλώνονται μέχρι τις παραθαλάσσιες περιοχές, όπως και οι πολλές κοιλάδες με πλατάνια. Χαρακτηριστική είναι και η παρουσία ενός μικρού καστανοδάσους κοντά στην υψηλότερη κορυφή, αλλά και η βλάστηση κατά μήκος των ποταμών όπου κυριαρχούν λυγαριές και πικροδάφνες. Στη περιοχή της Όχης αναπτύσσεται μεγάλο εύρος από δασικά είδη, όπως πλατάνια και αριές. Οι αριές ανήκουν στη μεσογειακή ζώνη βλάστησης, συγκεκριμένα στα δάση αείφυλλων πλατύφυλλων.

Η περιοχή φιλοξενεί πάνω από 700 είδη φυτών. Ορισμένα είναι σπάνια, ενδημικά ή και προστατευόμενα είδη. Η Όχη μαζί με το Καβοντόρο έχουν αναγνωριστεί ως «Κέντρα ενδημισμού» στον αιγαιοπελαγίτικο χώρο, αποτελώντας έναν βοτανικό παράδεισο για την Ελλάδα και την Ευρώπη. Για ορισμένα είδη φυτών η Όχη αποτελεί το νοτιότερο όριο εξάπλωσής τους. Μερικά από τα ενδημικά φυτά της περιοχής είναι η Καμπανούλα της Καρυστίας, το Στάχυ της Εύβοιας, η Ινούλα της Όχης (σπάνιο ενδημικό), η Αρμέρια του Γιόνσεν (σπάνιο ενδημικό), η Βιόλα της Εύβοιας, η Φριτιλάρια του Έρχαρτ, κ.ά.  Η χλωρίδα γύρω από τις κορυφές του όρους Όχη είναι ιδιαίτερη, καθώς φύονται ορισμένα σπάνια και ενδημικά είδη όπως η Παιώνια η αρρενωπή,  η Καμπανούλα της Καρυστίας, η Βιόλα της Εύβοιας, το Στάχυ της Εύβοιας, το Τσάι του βουνού της Εύβοιας, η Αρμέρια του Γιόνσεν, η Ινούλα της Όχης και η Φριτιλάρια του Ερχαρτ.

  • Παιώνια η αρρενωπή (Paeonia masculla subsp. hellenica)
  • Καμπανούλα της Καρυστίας (Campanula celsii carystea)
  • Στάχυ της Εύβοιας (Stachys euboica)
  • Τσάι του βουνού της Εύβοιας (Sideritis Euboea)
  • Αρμέρια του Γιόνσεν (Armeria johnsenii)
  • Βιόλα της Εύβοιας (Viola euboea)
  • Ινούλα της Όχης (Inula sobfloccosa)
  • Φριτιλάρια του Ερχαρτ (Fritilaria ehrhartii)

Η οικολογική σπουδαιότητα της περιοχής έγκειται στον μεγάλο αριθμό πουλιών που εμφανίζονται και στην πλούσια ερπετοπανίδα. Η πανίδα της περιοχής χαρακτηρίζεται από ελάχιστα μεγάλα θηλαστικά, με ορισμένα είδη να αφθονούν, όπως η αλεπού, το κουνάβι, η νυφίτσα και πολλά είδη τρωκτικών. Ένα μεγαλόσωμο νυκτόβιο τρωκτικό, που είναι αρκετά κοινό στα δάση της περιοχής είναι και ο δασομυωξός (Glis glis), ο οποίος εμφανίζεται μόνο τη νύχτα.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η ερπετοπανίδα του φαραγγιού αλλά και της ευρύτερης περιοχής. Είδη όπως η οχιά, ο σαπίτης, η σαϊτα και το νερόφιδο είναι από τα πιο κοινά φίδια που βρίσκουμε τόσο στο δάσος όσο και στο φαράγγι. Τα αμφίβια που διαβιούν κοντά στα ποτάμια είναι ο λιμνοβάτραχος και ο δενδροβάτραχος, ενώ η κιτρινομπομπίνα βρίσκεται στα πιο ορεινά σημεία καθώς είναι είδος που ζει σε ψυχρότερα νερά.

Τα πουλιά κάνουν ιδιαίτερα αισθητή την παρουσία τους στην Όχη,  καθώς στην περιοχή απαντούν τόσο άγρια αρπακτικά πτηνά όσο και μικρά πουλιά. Έχουν καταγραφεί περισσότερα από 20 αρπακτικά ορισμένα από τα οποία είναι η γερακίνα, ο μπούφος, ο σπιζαετός. Στην περιοχή απαντούν περισσότερα από 60 φωλιάζοντα είδη πουλιών, ορισμένα από τα  οποία είναι ο θαλασσοκόρακας, το γιδοβύζι, η πετροπέρδικα, ο αμπελουργός κ.ά.  και από τα ωδικά πτηνά απαντούν ο θαμνοτσιροβάκος, ο κοκκινολαίμης, το αηδόνι και ο σπίνος, κ.ά.

Η Όχη και τα δάση της προσφέρονται για μεγάλο πλήθος εξορμήσεων και διαδρομών. Λόγω της μεταβαλλόμενης φύσης του βουνού και των μονοπατιών, συνιστάται ο επισκέπτης να συμβουλευθεί την ιστοσελίδα ή/και να επικοινωνήσει τηλεφωνικά με τους ορειβατικούς συλλόγους ή/και το αρμόδιο Δασαρχείο της περιοχής. (βλ. ενότητα «Χρήσιμες Πληροφορίες»).

Τα τελευταία χρόνια το νότιο τμήμα του βουνού καταστράφηκε από απανωτές πυρκαγιές. Οι πιέσεις για οικιστική ανάπτυξη στην περιοχή ήταν μεγάλες και σταδιακά αναπτύχθηκε η οικοδόμηση, ενώ το τοπίο άλλαξε δραματικά και εξαιτίας των δεκάδων ανεμογεννητριών, η κατασκευή των οποίων είχε ως συνέπεια τη διάνοιξη ενός ολόκληρου δικτύου δρόμων στις πλαγιές του βουνού.

Πριν από την επίσκεψη σας, μην παραλείψετε να διαβάσετε τις οδηγίες που αναγράφονται στους Κανόνες Καλής Συμπεριφοράς της παρούσας εφαρμογής. 

  • Χρήσιμοι σύνδεσμοι – στοιχεία επικοινωνίας:
  • Πυροσβεστικό Σώμα Ελλάδας: 199
  • Υπηρεσία Επικοινωνιών Εκτάκτου Ανάγκης: 112
  • Πυροσβεστικό Κλιμάκιο Καρύστου: 22240 26274
  • Δασονομείο Κύμης: 22220 23623
  • Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος Χαλκίδας: ιστότοπος, 22210 25230, 22210 25279, info@eoschalkidas.gr
  • Σύλλογος Προστασίας Περιβάλλοντος Νότιας Καρυστίας: ιστότοπος