Ο Παρνασσός, με ψηλότερη κορυφή τη Λιάκουρα στα 2.457 μέτρα, είναι το όγδοο ψηλότερο βουνό της χώρας και το τρίτο της Στερεάς Ελλάδας. Ο Παρνασσός έχει ποικίλο ανάγλυφο με χαράδρες, απότομες και ήπιες πλαγιές, κορυφές, βραχώδεις εξάρσεις και κοιλάδες. Χαρακτηρίζεται επίσης από μεγάλη ποικιλία βλάστησης. Στα πυκνά δάση του, τα οποία καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος της έκτασής του, κυριαρχούν τα ελατοδάση με Κεφαλληνιακή ελάτη, που κατά τόπους διακόπτονται από λιβάδια ή ξέφωτα. Στην ευρύτερη περιοχή απαντούν, επίσης, αλπικά λιβάδια και γυμνοί βράχοι σε μεγάλα υψόμετρα. Επιπλέον, η περιοχή παρουσιάζει ιδιαίτερο γεωμορφολογικό ενδιαφέρον εξαιτίας της δομής του υπεδάφους και της ύπαρξης εντυπωσιακών σπηλαίων και βραχωδών κορυφών. Όλα τα ανωτέρω, έχουν ως αποτέλεσμα την εμφάνιση ιδιαίτερα πλούσιας χλωρίδας και πανίδας. Στην ευρύτερη περιοχή του Εθνικού Δρυμού απαντούν και αξιόλογοι αρχαιολογικοί χώροι, και έχει κατασκευαστεί χιονοδρομικό κέντρο για τους λάτρεις των χειμερινών σπορ.

Ο ορεινός όγκος του Παρνασσού θεωρείται περιοχή σημαντική σε διεθνές επίπεδο για τα πουλιά, καθώς παρέχει καταφύγιο σε έναν αξιόλογο αριθμό προστατευόμενων ειδών, κυρίως αρπακτικών, δασικών, αλλά και ειδών που προτιμούν τη ζώνη των αείφυλλων πλατύφυλλων. Ανάμεσά τους, αξίζει να αναφερθεί ο χρυσαετός, ο πετρίτης, το χρυσογέρακο και ο αιγαιοτσιροβάκος.

Ο Παρνασσός έχει χαρακτηρισθεί από το 1939, ως Εθνικός Δρυμός (1 από τους 10 της χώρας) με σκοπό την προστασία και αξιοποίηση του φυσικού και ιστορικού πλούτου των ορεινών τοπίων πάνω από την περιοχή των Δελφών.

Το όρος Παρνασσού καθώς και η ευρύτερη περιοχή του, λόγω της αναγνωρισμένης οικολογικής του αξίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, έχει ενταχθεί στο οικολογικό Δίκτυο Natura 2000 με δύο περιοχές. Ειδικότερα η περιοχή «Όρος Παρνασσός» χαρακτηρίζεται ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας για την αξία της σε είδη πουλιών και η περιοχή «Νοτιοανατολικός Παρνασσός-Εθνικός Δρυμός Παρνασσού-Δάσος Τιθορέας, Σπηλαιοβάραθρο» προστατεύεται ως Ειδική Ζώνη Διατήρησης για την αξία των τύπων οικοτόπων και των ειδών φυτών και ζώων που φιλοξενεί.

Στην περιοχή του όρους Παρνασσού έχει ανακηρυχθεί ένα Καταφύγιο Άγριας Ζωής με την ονομασία «Ασπρόχωμα-Ψιλό-Προντόλη-Κελάρι (Αράχωβας)».

Το δάσος της Τιθορέας, στο βορειοανατολικό τμήμα της έκτασης του Παρνασσού, είναι χαρακτηρισμένο ως Αισθητικό Δάσος με την ονομασία «Αισθητικό Δάσος Τιθορέας».

Μέσα στα όρια του Εθνικού Δρυμού Παρνασσού, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή, απαντούν τρεις ζώνες βλάστησης, οι οποίες αντικατοπτρίζουν την επίδραση των διάφορων κλιματικών τύπων από τον μεσογειακό στα χαμηλότερα, έως τον ορεινό μεσογειακό στις κορυφές:

• Χαμηλά, έως τα 700 - 800 μέτρα, κυριαρχεί η μεσογειακή μακκία, δηλαδή θαμνώνες από πουρνάρια, φυλλίκια, αρκεύθους (κέδρα), ρείκια, χρυσόξυλα, κοκκορεβιθιές, σχίνους και διάφορα άλλα είδη θάμνων και μικρών δένδρων.
• Στην υψηλότερη ζώνη (800 - 1.800 μέτρα), και κυρίως στις δυτικές και βόρειες πλαγιές του όρους, επικρατούν τα ελατοδάση, με κυρίαρχο είδος την Κεφαλληνιακή ελάτη, που εκτείνονται σε περισσότερα από 30.000 στρέμματα, καθώς και συστάδες από διάφορα είδη αγριοκορομηλιάς, κράταιγου, αρκεύθου και μαύρης πεύκης.
• Τέλος, κατά μήκος των χαραδρών και των ρεματιών, απαντά η αζωνική βλάστηση, όπου κυριαρχεί ο πλάτανος.

Στην ευρύτερη περιοχή και πάνω από τα 1.800 μέτρα εμφανίζονται τα ορεινά λιβάδια, τα οποία την άνοιξη είναι γεμάτα αγριολούλουδα.

Στον Παρνασσό, η χλωριδική ποικιλότητα είναι πλούσια και περιλαμβάνει περισσότερα από 600 είδη και υποείδη. Στη περιοχή κυριαρχεί η Κεφαλληνιακή ελάτη, ένα είδος που εντοπίζεται αποκλειστικά στην Ελλάδα, σε υψόμετρα περίπου μεταξύ 600 και 2.000 μέτρων. Θα παρατηρήσει κανείς και αρκεύθους (όπως η άρκευθος η οξύκεδρος και η άρκευθος η δυσοσμότατη), δέντρα που φτάνουν σε χαμηλότερα ύψη. Από τις πόες, αξιοσημείωτη είναι η παρουσία της παιώνιας του Παρνασσού, ενός ενδημικού είδους με κόκκινα άνθη που εντοπίζεται σε λίγες διασκορπισμένες θέσεις, αποκλειστικά στον Παρνασσό και τον Ελικώνα. Αναπτύσσεται στα περιθώρια και στα ανοίγματα του δάσους της Κεφαλληνιακής ελάτης, σε υγρά, χλοερά λιβάδια και σε προφυλαγμένες θέσεις, στα ασβεστολιθικά βράχια, στις νοτιοδυτικές πλαγιές, σε υψόμετρο 800 –300 μέτρα. Πρόκειται για πολύ σπάνιο είδος που απειλείται από τη συλλογή του για χρήση ως καλλωπιστικό φυτό. Στον Παρνασσό προστατεύεται από την ευρωπαϊκή Νομοθεσία για το δίκτυο Natura 2000. Από την ευρωπαϊκή νομοθεσία για το δίκτυο Natura 2000 προστατεύεται ακόμη ένα είδος φυτού του Παρνασσού, το Βούπλευρο το τρίχιο. Πρόκειται για μονοετή πόα, που ανθοφορεί από τον Ιούλιο έως τον Σεπτέμβριο. Αναπτύσσεται σε ελαιώνες και αμπελώνες, σε παρυφές δρόμων και σε λιθώνες, σε επίπεδες ή κεκλιμένες θέσεις, σε υψόμετρο από 500 έως 1.120 μέτρα. Από όλη την Ελλάδα, τη βρίσκουμε μόνο στον Παρνασσό (σε δύο θέσεις) και στη Γκιώνα.

Στο Παρνασσό συναντούμε και πολλά είδη ζώων, αρκετά από τα οποία βέβαια δύσκολα γίνονται αντιληπτά κατά τη διάρκεια μιας τυπικής επίσκεψης στο δάσος.

Είδη, όπως η καφέ αρκούδα, το ελάφι, το ζαρκάδι και ο λύκος τα οποία υπήρχαν παλαιότερα στην περιοχή, έχουν πλέον εξαφανισθεί. Σήμερα, στον Εθνικό Δρυμό απαντούν μικρότερα θηλαστικά, κοινά στον ελλαδικό χώρο, όπως η αλεπού, ο ασβός, ο λαγός, ο σκίουρος, αλλά και διάφορα είδη νυχτερίδων και τρωκτικών. Το τσακάλι και το κουνάβι είναι σπάνια. Ο λύκος, όπως προαναφέρθηκε, δεν υπάρχει πλέον στην περιοχή, κάποια άτομα ωστόσο κατεβαίνουν περιστασιακά από την Πίνδο.

Τα ερπετά και τα αμφίβια δεν έχουν σημαντική παρουσία στον Εθνικό Δρυμό, λόγω της έλλειψης επιφανειακών υδάτων.

Όσον αφορά στα ασπόνδυλα, στον Εθνικό Δρυμό απαντούν ενδιαφέροντα είδη λεπιδόπτερων (πεταλούδων). Οι πεταλούδες Parnassius apollo και Parnassius mnemosyne προστατεύονται από την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Συγκεκριμένα, η πεταλούδα Parnassius apollo ερευνήθηκε επιστημονικά για πρώτη φορά στην περιοχή. Το σπάνιο αυτό είδος απαντά κυρίως στις ορεινές περιοχές της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής αλλά και σε άλλες ορεινές περιοχές του Πλανήτη με διάφορες παραλλαγές.

Στον πυρήνα του Εθνικού Δρυμού έχουν καταγραφεί περισσότερα από 80 είδη πουλιών, μεταξύ των οποίων το όρνιο, ο χρυσαετός, ο σπιζαετός, ο φιδαετός και το γεράκι. Μέσα στα δάση φωλιάζουν επίσης αρκετοί δρυοκολάπτες, όπως η μαυροτσικλιτάρα και ο λευκονώτης.

Ο πυρήνας του Εθνικού Δρυμού Παρνασσού βρίσκεται υπό καθεστώς απόλυτης προστασίας. Ωστόσο, η ευρύτερη περιοχή υποφέρει κυρίως εξαιτίας της έντονης τουριστικής δραστηριότητας. Η μεγάλη οικοδομική δραστηριότητα, εκτός των οικισμών, αποτελεί και το πιο σοβαρό πρόβλημα της περιοχής. Η Παιώνια του Παρνασσού είναι ιδιαιτέρως ελκυστικό είδος, και η συλλογή των ριζωμάτων του για καλλιέργεια σε κήπους αλλά και η συλλογή ολόκληρων φυτών, αποτελούν υπαρκτό κίνδυνο μείωσης των πληθυσμών της.

Πριν από την επίσκεψη σας, μην παραλείψετε να διαβάσετε τις οδηγίες που αναγράφονται στους Κανόνες Καλής Συμπεριφοράς της παρούσας εφαρμογής. 

• Χρήσιμοι σύνδεσμοι – στοιχεία επικοινωνίας:
• Πυροσβεστικό Σώμα Ελλάδας: 199
• Υπηρεσία Επικοινωνιών Εκτάκτου Ανάγκης: 112
• Δασαρχείο Άμφισσας (τμήμα δασοπροστασίας): 22650 28264
• Δασαρχείο Λαμίας: 22310 22319
• Δασαρχείο Λιβαδειάς: 22610 25001
• Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Παρνασσού: ιστότοπος, info@parnassosnp.gr, fdparnas@yahoo.gr, 22340 23529
• Σύλλογος Χιονοδρομίας Ορειβασίας Αράχοβας: 22670 31118, facebook
• Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος Άμφισσας: facebook, 2265023771, 6984282111
• “on Parnasos”: ιστότοπος
• “Arachova trail”: ιστότοπος