Το όρος Οίτη, στα όρια των Νομών Φθιώτιδας και Φωκίδας, είναι το πέμπτο ψηλότερο βουνό της Στερεάς Ελλάδας, με ψηλότερη κορυφή τον Πύργο, στα 2.152 μέτρα. Πρόκειται για βουνό μοναδικής ομορφιάς, με εκτεταμένα ελατοδάση, ορεινά λιβάδια, σπάνια και εντυπωσιακά είδη φυτών, πλούσια πανίδα και πολλά νερά που κυλούν ορμητικά μέσα σε απόκρημνα, πανέμορφα φαράγγια. Η βόρεια και ανατολική πλευρά του είναι πιο απόκρημνη, με απότομα πρανή και φαράγγια μεγάλου βάθους, σε αντίθεση με το νότιο τμήμα της Οίτης, όπου το ανάγλυφο γίνεται πιο ήπιο, χωρίς έντονες μορφολογικές εξάρσεις.

Κύριο γνώρισμα του τοπίου της Οίτης είναι τα πυκνά ελατοδάση που συνθέτει η Κεφαλληνιακή ελάτη και διακόπτονται συχνά από ξέφωτα και μικρά λιβάδια. H βλάστηση των ψηλών κορυφών είναι η τυπική αλπική βλάστηση των βουνών της Κεντρικής Ελλάδας. Σε υψόμετρα που φτάνουν τα 1.850 μέτρα, και γύρω από τις κορυφές Πύργος, Γρέβενο, Αλύκαινα και Αετοφωλιά παρουσιάζεται ομαλό ανάγλυφο, διαμορφώνοντας ένα ακανόνιστο υψίπεδο μέσα στο οποίο σχηματίζονται εποχιακά τέλματα με πλούσια υπαλπική βλάστηση (Λειβαδιές, Γρέβενο). Παρόμοια εικόνα εντοπίζεται και στο βορειοανατολικό τμήμα του Εθνικού Δρυμού της Οίτης, όπου σχηματίζεται κατά τους θερινούς μήνες εποχιακό τέλμα στη θέση Λούκα. Στα δύο εποχιακά τέλματα στις θέσεις Λειβαδιές και Γρέβενο φύεται και η μικροσκοπική και ενδημική Βερονίκη της Οίτης (Veronica oetaea), που περιλαμβάνεται στο Κόκκινο Βιβλίο των Σπανίων και Απειλουμένων Φυτών της Ελλάδας ως είδος κρισίμως κινδυνεύον με εξαφάνιση και προστατεύεται από την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Στην Οίτη, το καρστικό ανάγλυφο επιβεβαιώνεται από την παρουσία πολυάριθμων  σχηματισμών, όπως το βάραθρο της Ανεμότρυπας κοντά στο ρέμα Ξεριάς της Υπάτης, και οι σπηλαιολογικοί σχηματισμοί Αρσαλή (Υπάτη), Φουρνοσπηλιά (Μεξιάτες), Γραμμένες Σπηλιές (Μεξιάτες), και Άη Σπηλιές (Κομποτάδες) που εντοπίζονται στη βόρεια και βορειοανατολική πλευρά του όρους.

Ο Εθνικός Δρυμός Οίτης ιδρύθηκε το 1966, με σκοπό τη διαφύλαξη και προστασία της μοναδικής χλωρίδας και άγριας ζωής του βουνού και καταλαμβάνει περίπου το ένα τέταρτο του όρους.

Τα δάση της Οίτης και η ευρύτερη περιοχή της, λόγω της αναγνωρισμένης οικολογικής τους αξίας, έχουν ενταχθεί στο οικολογικό Δίκτυο Natura 2000. Ειδικότερα οι περιοχές «Εθνικός Δρυμός Οίτης» και «Φαράγγι Γοργοπόταμου» προστατεύονται ως Ειδικές Ζώνες Διατήρησης για την αξία των τύπων οικοτόπων και των ειδών φυτών και ζώων που φιλοξενούν, ενώ η περιοχή «Εθνικός Δρυμός Οίτης-Κοιλάδα Ασωπού» χαρακτηρίζεται ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας για την αξία της σε ό,τι αφορά τα πουλιά.

Στην ευρύτερη περιοχή της Οίτης υπάρχουν δύο Καταφύγια Άγριας Ζωής:

• Σκασμένη Φραντζή-Δύο Βουνών
• Οίτη-Παύλιανη

Στην περιοχή εντοπίζεται εντοπίζεται και το Διατηρητέο Μνημείο της Φύσης με την ονομασία οι «Πλάτανοι των Κομποτάδων Φθιώτιδας», μία ομάδα πέντε γέρικων πλατάνων που σχημάτιζαν μία πλατεία εξαιρετικού κάλους.

Η βλάστηση του Εθνικού Δρυμού Οίτης διακρίνεται σε τέσσερις ζώνες. Οι χαμηλές πλαγιές, έως τα 800 μέτρα περίπου, καλύπτονται από τυπικούς μεσογειακούς θαμνώνες με πλατύφυλλες δρυς και πουρνάρια. Από τα 800 έως τα 1.800 μέτρα κυριαρχούν τα ελατοδάση με Κεφαλληνιακή ελάτη. Η τρίτη ζώνη είναι η υπαλπική φθάνει έως τα 2.000 μέτρα και χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη λιβαδιών, ενώ σποραδικά παρατηρούνται και έλατα. Σε υψόμετρο άνω των 2.000 ξεκινά η τυπική αλπική ζώνη, στην οποία δεν βλέπουμε δένδρα, αλλά μόνο ποώδη, πολυετή φυτά. Τέλος, μέσα στις ρεματιές και στις χαράδρες σχηματίζεται η λεγόμενη αζωνική βλάστηση, όπου κυριαρχούν οι πλάτανοι.

Η χλωρίδα της Οίτης είναι ιδιαίτερα πλούσια, καθώς περιλαμβάνει περισσότερα από 1.500 είδη φυτών. Η Οίτη φιλοξενεί, επίσης, ένα μεγάλο σχετικά αριθμό ενδημικών φυτικών ειδών της Ελλάδας, αλλά και των Βαλκανίων, ενώ έχουν καταγραφεί δυο τοπικά ενδημικά είδη, η Βερονίκη της Οίτης και ένα είδος άγριου κρεμμυδιού.

Η Βερονίκη της Οίτης  είναι ένα μονοετές μικροσκοπικό φυτό, με μέγεθος που δεν ξεπερνά τα πέντε εκατοστά, που φύεται σε εποχιακά τέλματα μεγάλων υψομέτρων. Ανθοφορεί στα μέσα Μαΐου έως αρχές Ιουνίου, αναλόγως με τις καιρικές συνθήκες. Ο κύκλος ζωής του ολοκληρώνεται έως το τέλος Ιουλίου. Πρόκειται για είδος ενδημικό της Οίτης, το οποίο περιλαμβάνεται στο Κόκκινο Βιβλίο των Σπανίων και Απειλουμένων Φυτών της Ελλάδας ως είδος κρισίμως κινδυνεύον και προστατεύεται από την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Φύεται στα δύο μικρά και εξαιρετικά ρηχά εποχιακά τέλματα, στις θέσεις Λειβαδιές και Γρέβενο σε υψόμετρο 1.850 και 1.950 μέτρων αντιστοίχως. Όταν βαθμιαία τα χιόνια λιώνουν και ο πυθμένας μεταβάλλεται σε ιλύ, εμφανίζονται τα πρώτα άτομα στις ελαφρώς ξηρότερες τοποθεσίες. Η Βερονίκη της Οίτης δημιουργεί αποικίες με πολυάριθμα άτομα, περίπου 50.000 ή περισσότερα.

Όπως προαναφέρθηκε, το μεγαλύτερο μέρος του Εθνικού Δρυμού καλύπτεται από δάση κεφαλληνιακής ελάτης, τα οποία διακόπτονται από μικρά ή μεγάλα διάκενα με λιβαδική βλάστηση. Στα ελατοδάση συναντά κανείς και μια μεγάλη ποικιλία από πλατύφυλλα δένδρα και θάμνους, όπως ο μελιός ή φράξος , ο γαύρος, το σφενδάμι, ο κράταιγος, η αγριοκορομηλιά, ο πλάτανος, η ιτιά,  σε μικρές συδενδρίες ή μεμονωμένα άτομα.

Αν και πλούσια σε ποικιλότητα ειδών, περιλαμβάνει μάλλον κοινά και ευρέως διαδεδομένα είδη. Στη βόρεια πλευρά της περιοχής (κορυφές Γρεβενό και Ξεροβούνι, φαράγγι Γοργοποτάμου) απαντά ένας μικρός πληθυσμός αγριόγιδων. Άλλα κοινά είδη θηλαστικών στην περιοχή είναι το αγριογούρουνο, το ζαρκάδι, η αλεπού, ο ασβός, το κουνάβι και ο λαγός. Ο λύκος έχει μια μικρή παρουσία κατά τη διάρκεια του χειμώνα, αν και πιθανότατα δεν συγκαταλέγεται πλέον στους μόνιμους κατοίκους της περιοχής. Από τα μικρότερα θηλαστικά, στην περιοχή έχουν αναφερθεί ο τυφλοσπάλακας, ο δενδρομυωξός και ο μικροτυφλοποντικός καθώς και είδη τρωκτικών, εντομοφάγων και νυχτερίδων.

Η Μεσογειακή χελώνα και η κρασπεδοχελώνα μπορούν να βρεθούν σε όλη την έκταση της περιοχής εξαιρουμένων των μεγαλύτερων υψομέτρων, με την κρασπεδοχελώνα να περιορίζεται συνήθως στις πιο βραχώδεις περιοχές. Η κιτρινομπομπίνα χρησιμοποιεί όλες τις διαθέσιμες στην περιοχή υδατοσυλλογές, ακόμα και πρόσκαιρες, για αναπαραγωγή.

 Η ορνιθοπανίδα της περιοχής είναι τυπική των ορεινών οικοσυστημάτων και περιλαμβάνει κυρίως δασόβια είδη. Υπολογίζεται ότι ο αριθμός των ειδών πτηνών στην Οίτη ξεπερνά τα 80. Από αυτά, άλλα διαμένουν μόνιμα στην περιοχή, άλλα έρχονται την άνοιξη και άλλα απλώς περνούν από την Οίτη κατά τη μεταναστευτική περίοδο. Ιδιαίτερη σημασία έχει το Βλαχοτσίχλονο, για το οποίο η περιοχή χαρακτηρίστηκε ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας, ενώ άλλα είδη ενδιαφέροντος, είναι ο Φιδαετός, η Δενδροσταρήθρα, ο Μαυροπελαργός, η Πετροπέρδικα και τρία είδη δρυοκολάπτη, συγκεκριμένα ο Μαύρος Δρυοκολάπτης, ο Λευκονώτης Δρυοκολάπτης και ο Σταχτής Δρυοκολάπτης.

Ο πυρήνας του Εθνικού Δρυμού Οίτης βρίσκεται υπό καθεστώς απόλυτης προστασίας. Οι πιέσεις και απειλές συνδέονται με την ενόχληση που επιφέρει η ανθρώπινη παρουσία και δραστηριότητα, όπως η διέλευση οχημάτων 4Χ4 και η εκτός δρόμου οδήγηση. Η καταπάτηση από οχήματα έχει υποβαθμίσει το εποχιακό τέλμα της Λούκας. Ακόμη, φαίνεται πως σημειώνονται περιστατικά λαθροθηρίας του Αγριόγιδου, του Ζαρκαδιού και της Πετροπέρδικας. Η τοποθέτηση δηλητηριασμένων δολωμάτων είναι παράνομη αλλά δυστυχώς διαδεδομένη ακόμα πρακτική που συνήθως έχει στόχο αλεπούδες και λοιπούς χερσαίους θηρευτές. Καθώς τα δολώματα τοποθετούνται σε προσβάσιμες από όλα τα είδη θέσεις, συχνά προκαλούν μαζικούς θανάτους  σε αρπακτικά και πτωματοφάγα προστατευόμενα είδη πουλιών και μπορεί να έχουν καθοριστική σημασία για την επιβίωση ενός είδους σε μια περιοχή

Πριν από την επίσκεψη σας, μην παραλείψετε να διαβάσετε τις οδηγίες που αναγράφονται στους Κανόνες Καλής Συμπεριφοράς της παρούσας εφαρμογής. 

• Χρήσιμοι σύνδεσμοι – στοιχεία επικοινωνίας:
• Πυροσβεστικό Σώμα Ελλάδας: 199
• Υπηρεσία Επικοινωνιών Εκτάκτου Ανάγκης: 112
• Δασαρχείο Λαμίας: 22310 22319
• Δασαρχείο Άμφισσας (τμήμα δασοπροστασίας): 22650 28264
• Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Οίτης, Κοιλάδας Σπερχειού και Μαλιακού Κόλπου: ιστότοπος, oiti@otenet.gr, 22310 59007
• Καταφύγιο Οίτης: ιστότοπος, 22650 62496, 6936 944 300
• Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος Λαμίας: 2231 026786, facebook