Δάση Τυμφρηστού

Δάση Τυμφρηστού

Ο Τυμφρηστός είναι ένα από τα υψηλότερα βουνά της Ελλάδας που ξεπερνάει τα 2.300 μέτρα και περικλείεται από τα Άγραφα στα βόρεια και τα Βαρδούσια όρη και την Καλιακούδα στα νότια. Στα ανατολικά απλώνεται ο κάμπος του Σπερχειού ποταμού και στις πλαγιές του είναι κτισμένο το Καρπενήσι. Από τον ορεινό όγκο του πηγάζουν οι ποταμοί Σπερχειός και Καρπενησιώτης. Ο Τυμφρηστός εντυπωσιάζει με τις ψηλές, αγέρωχες κορυφές, τα εκτεταμένα αλπικά λιβάδια και τα πυκνά ελατοδάση με την ενδημική, κεφαλληνιακή ελάτη που καλύπτουν τις πλαγιές του. Οι μεγάλες εκτάσεις κεφαλληνιακής ελάτης στο βουνό συνδράμουν στην υψηλή οικολογική και αισθητική αξία του. Παρέχει μεγάλο εύρος από δραστηριότητες αναψυχής, όπως πεζοπορίες και σκι.

Ο Τυμφρηστός (ή Βελούχι) είναι βουνό της  Στερεάς Ελλάδας και τα δάση του εκτείνονται ανάμεσα στις Περιφερειακές Ενότητες Ευρυτανίας, Φθιώτιδας και Καρδίτσας, εντός των Δήμων Καρπενησίου, Μακρακώμης, Δομοκού, Σοφάδων και Καρδίτσας.

Από τα δάση της Αγριθεάς-Αγράφων και της λίμνης Πλαστήρα στα βόρεια έως το Καρπενήσι και την ένωση με τα δάση του Παναιτωλικού και της Καλιακούδας  στο νότια και από την τεχνητή λίμνη Κρεμαστών στα δυτικά έως τη Μακρακώμη, τη Μακρυρράχη και τη Δαφνοσπηλιά στα ανατολικά, τα δάση του Τυμφρηστού θεωρούνται υψηλής αισθητικής και οικολογικής αξίας.

Ο Τυμφρηστός (ή Βελούχι) είναι βουνό της  Στερεάς Ελλάδας και τα δάση του εκτείνονται ανάμεσα στις Περιφερειακές Ενότητες Ευρυτανίας, Φθιώτιδας και Καρδίτσας, εντός των Δήμων Καρπενησίου, Μακρακώμης, Δομοκού, Σοφάδων και Καρδίτσας.

Από τα δάση της Αγριθεάς-Αγράφων και της λίμνης Πλαστήρα στα βόρεια έως το Καρπενήσι και την ένωση με τα δάση του Παναιτωλικού και της Καλιακούδας  στο νότια και από την τεχνητή λίμνη Κρεμαστών στα δυτικά έως τη Μακρακώμη, τη Μακρυρράχη και τη Δαφνοσπηλιά στα ανατολικά, τα δάση του Τυμφρηστού θεωρούνται υψηλής αισθητικής και οικολογικής αξίας.

Τα δάση του Τυμφρηστού καθώς και η ευρύτερη περιοχή του, λόγω της αναγνωρισμένης οικολογικής του αξίας σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, έχουν ενταχθεί στο οικολογικό Δίκτυο Natura Συγκεκριμένα η περιοχή «Όρος Τυμφρηστός (Βελούχι)» έχει χαρακτηρισθέι ως Ειδική Ζώνη Διατήρησης για την αξία των τύπων οικοτόπων και των φυτών και ζώων που απαντούν στην περιοχή.

Στην περιοχή του Τυμφρηστού έχουν κηρυχθεί οκτώ (8) Καταφύγια Άγριας Ζωής, με τις εξής ονομασίες:

  • Ξηροβούνι Δήμου Ταμασίου
  • Παληοκαΐτσα-Θερμάκια (Μακρυρράχης)
  • Μάρτσα-Κοκκινόβρυση (Κλειστού)
  • Αν. Κλιτύς-Όρος Τυμφρηστού (Πιτσιωτών-Νεοχωρίου-Μαυρίλου-Μερκάδας
  • Βούζια-Καπνοράχη (Φουρνών-Χοχλιά)
  • Βελούχι-Αγ. Τριάδας
  • Ρόβια-Καραβάκι-Ροβόλακκα (Καρπενησίου)
  • Δημοτικά Διαμερίσματα Κορυσχάδων και Βουτύρων Δήμου Καρπενησίου

Στα δάση του Τυμφρηστού κυριαρχεί η  κεφαληνιακή ελάτη, ιδιαίτερα στις βόρειες και στις δυτικές πλαγιές, με λίγα μαυρόπευκα και κάποια διάσπαρτα άτομα ίταμου να την συνοδεύουν. Στα πιο χαμηλά υπάρχουν δάση διαφόρων ειδών βελανιδιάς και καστανιάς, ενώ το μεγαλύτερο μέρος του βουνού καλύπτεται από τις μεγάλες χορτολιβαδικές εκτάσεις των αλπικών λιβαδιών.

Άλλα δέντρα της περιοχής είναι τα σφενδάμια, οι ψευδοπλάτανοι, οι σορβιές, τα σκλήθρα, οι κουτσουπιές, τα πλατάνια, τα βουνόκερδα, τα πουρνάρια, οι κοκκορεβυθιές, τα χρυσόξυλα, οι φτελιές, οι γάβροι, οι οστρυές, οι φράξοι και οι κράταιγοι.

Ο Τυμφρηστός χαρακτηρίζεται από μεγάλες εκτάσεις κεφαλληνιακής ελάτης. Πρόκειται για είδος που εντοπίζεται αποκλειστικά στην Ελλάδα, φτάνει σε ύψος ως τα 30 μέτρα και αναπτύσσεται σε υψόμετρο μεταξύ περίπου 400 και 1800 μέτρων.

Στα αλπικά και υποαλπικά λιβάδια επικρατούν μεγάλες χορτολιβαδικές εκτάσεις με δεκάδες σπάνια είδη, όπως η αλχημίλλη Alchemilla gracilis και το μπλε όνειρο Chenorhinum origanifolium. Συνολικά, στην περιοχή έχουν καταγραφεί περισσότερα από 1.200 είδη φυτών, από τα οποία τα 60 περίπου είναι ενδημικά της χώρας μας. Από τα σπάνια είδη της περιοχής ξεχωρίζουν η κενταύρια Centaurea princeps, το θυμάρι Thymus hartvigii subsp macrocalyx, το βαλσαμόχορτο Hypericum tymphresteum, οι βιόλες Viola poetica, Viola aetolica και Viola graeca, οι κρόκοι Crocus veluchensis και Crocus chrysanthus, τα αγριογαρύφαλλα Dianthus tymphresteus, Dianthus biflorus, Dianthus gracilis subsp gracilis και Dianthus integer subsp minutiflorus και το αγριόσκορδο Allium phthioticum. Στα Άγραφα απαντώνται και οι ορχιδέες Cephalanthera damasonium, Cephalanthera rubra, Dactylorhiza iberica, Dactylorhiza sambucina, Epipactis atrorubens, Epipactis palustris, Epipactis greuteri, Himantoglossum jankae, Gymnadenia conopsea, Neottia ovata, Neottia nidus-avis, Platanthera chlorata, Orchis laxiflora, Orchis mascula και Orchis pallens.

Η περιοχή θεωρείται επίσης αξιόλογη για τα σπάνια και ενδημικά είδη φυτών που φιλοξενεί, όπως η Alchemilla gracilis και το Chenorhinum origanifolium.

Η περιοχή παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον ως τόπος φωλιάσματος απειλούμενων ειδών πουλιών, κυρίως αρπακτικών, ως ενδιαίτημα πολλών ενδημικών και τοπικών ενδημικών ειδών ασπόνδυλων, αλλά και λόγω της παρουσίας ειδών που κινδυνεύουν με εξαφάνιση, όπως ο λύκος.

Στα θηλαστικά σημαντικές είναι και οι παρουσίες του ζαρκαδιού, της αγριόγατας και της βίδρας. Αλλά είδη είναι οι αγριόχοιροι, οι νυφίτσες, τα δεντροκούναβα, οι ασβοί, οι αλεπούδες, οι λαγοί, οι δασομυωξοί, οι δεντρομυωξοί, οι σκίουροι και διάφορα είδη τρωκτικών και νυχτερίδων.

Πολύ σημαντική είναι η παρουσία πολλών σπάνιων λεπιδόπτερων στην περιοχή ενώ στα αλπικά ζει ένας ενδημικός γρύλος, ο Parnassiana tymphrestos.

Η πανίδα των αμφιβίων και των ερπετών περιλαμβάνει μεγάλη ποικιλία ειδών όπως αλπικούς τρίτωνες, σαλαμάνδρες, κιτρινομπομπίνες, φρύνους μεσογειακές χελώνες, σαύρες της Ρούμελης, τρανόσαυρες, τοιχόσαυρες, σαύρες του Ταύρου, λαφιάτες, αγιόφιδα, λαφιάτες του Ασκληπιού, σπιτόφιδα και οχιές.

Αν και ο Τυμφρηστός είναι ένα βουνό με έντονη ανθρώπινη παρουσία και τις συνεπακόλουθες παρεμβάσεις, εντούτοις ακόμα φιλοξενεί κάποια σπάνια είδη της ορνιθοπανίδας. Από τα αρπακτικά πουλιά στο βουνό ζούνε φιδαετοί, σφηκιάρηδες, γερακίνες, ξεφτέρια, πετρίτες, σαΐνια, διπλοσάινα, βραχοκιρκίνεζα και δεντρογέρακα. Άλλα είδη είναι η πετροπέρδικα, η φάσσα, το φασσοπερίστερο, ο κούκκος, ο μπούφος, ο χουχουριστής, η κουκουβάγια, το γιδοβύζι, η βουνοσταχτάρα, το βραχοχελίδονο, η δεντροσταρήθρα, η χιονάδα, ο μεσαίος δρυοκολάπτης, ο πράσινος δρυοκολάπτης, η σταχτοσουσουράδα κ.α.

Οι οδικές συνδέσεις του Όρους Τυμφρηστού με το Καρπενήσι και την Αγία Τριάδα άλλαξαν αρκετά τη ζώνη των παλιών μονοπατιών, ενώ το αρχικό μονοπάτι που κατέληγε στην ψηλότερη κορυφή του βουνού έχει αλλοιωθεί αρκετά λόγω της δημιουργίας δρόμων για την πρόσβαση στο χιονοδρομικό. Μέχρι σήμερα οι διαδρομές που έχουν παραμένουν αλώβητες είναι η ανάβαση από τις ράχες Τυμφρηστού στο Βελούχι, μέσω της κορυφής Κουμπί και η ανάβαση στο Διαβολότοπο μέσω της ράχης Συμπεθεριακό. Παράλληλα οι επισκέπτες του χιονοδρομικού έχουν την δυνατότητα να προσεγγίσουν την ψηλή κορυφή του Βελουχίου, μέσα από μία μικρή αλλά αρκετά απαιτητική διαδρομή. Eνδεικτικά παρουσίαζονται οι ακόλουθες διαδρομές, ενώ λόγω της μεταβαλλόμενης φύσης του βουνού και των μονοπατιών, συνιστάται ο επισκέπτης να επικοινωνήσει τηλεφωνικά με τους ορειβατικούς συλλόγους ή/και τα αρμόδια Δασαρχεία της περιοχής. (βλ. ενότητα «Χρήσιμες Πληροφορίες» παρούσας εφαρμογής).

Τα δάση επηρεάζονται από ανθρωπογενείς δραστηριότητες, οι οποίες στην Ελλάδα συνήθως περιλαμβάνουν υπερβόσκηση, υλοτομία και παράνομο κυνήγι. Η βόσκηση αποτελεί την κύρια δραστηριότητα της περιοχής µε ποικίλες αρνητικές επιδράσεις στους τύπους οικοτόπων και την βλάστηση της περιοχής,  όταν αυτή συμβάινει µέσα στα δάση εµποδίζει τη φυσική τους αναγέννηση και τα υποβαθμίζει. Η υπερβόσκηση σε συνδυασμό με το κυνήγι και την υλοτομία, είναι οι δραστηριότητες που τείνουν να υποβαθμίζουν το δασικό περιβάλλον της περιοχής σε μεγαλύτερο βαθμό.Πριν από την επίσκεψη σας, μην παραλείψετε να διαβάσετε τις οδηγίες που αναγράφονται στους Κανόνες Καλής Συμπεριφοράς της παρούσας εφαρμογής. 

 

  • Χρήσιμοι σύνδεσμοι – στοιχεία επικοινωνίας:
  • Πυροσβεστικό Σώμα Ελλάδας: 199
  • Υπηρεσία Επικοινωνιών Εκτάκτου Ανάγκης: 112
  • Πυροσβεστική Υπηρεσία Καρπενησίου: 22370 22199
  • Δασαρχείο Καρδίτσας: 24410 79841
  • Δασαρχείο Σπερχειάδας: 22360 43695
  • Δασαρχείο Φουρνά: 22370 51233
  • Δασαρχείο Καρπενησίου: 22370 22204
  • Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος Καρπενησίου: 22370 23051, karpenisiou@gmail.com, ΕΟΣ Καρπενησίου
  • Πεζοπορικός Φυσιοδιφικός Σύλλογος Καρπενησίου: ιστότοπος, 22370 22866, pezoporikoskarpenisiou@gmail.com