Δάση Χασίων - Καμβουνίων
Τα Χάσια και Καμβούνια όρη φτάνουν σε υψόμετρο περίπου 1560 και 1600 μέτρα, αντίστοιχα. Τα όρη αυτά χαρακτηρίζονται από πλούσια βιοποικιλότητα και μεγάλες εκτάσεις οξιάς και δρυός, όπου κυκλοφορούν σπάνια και απειλούμενα ζώα όπως η καφέ αρκούδα, ο βασιλαετός και ο ασπροπάρης.
Τα Χάσια και τα Καμβούνια όρη είναι βουνά της βόρειας Ελλάδας και καταλαμβάνουν τμήματα των Περιφερειών Δυτικής Μακεδονίας και Θεσσαλίας. Τα δάση τους εκτείνονται μεταξύ των Περιφερειακών Ενοτήτων Κοζάνης, Γρεβενών, Τρικάλων και Λάρισας, εντός των Δήμων Σερβίων-Βελβεντού, Δεσκάτης, Μετεώρων, Τρικκαίων και Ελασσόνας.
Από τα δάση του Βούρινου, την Τεχνητή Λίμνη Πολυφύτου και τον Αλιάκμονα ποταμό στα βόρεια ως τα Μετέωρα και την Καλαμπάκα στα νότια, και από τα δάση της Βόρειας και Νότιας Πίνδου στα δυτικά μέχρι τη Συκιά και το Κεφαλόβρυσο στα ανατολικά, τα δάση των Χασίων και των Καμβουνίων αποτελούν υψηλής οικολογικής και αισθητικής αξίας τόπο.
Λόγω της αναγνωρισμένης αξίας της σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, η περιοχή έχει ενταχθεί στο οικολογικό Δίκτυο Natura 2000 και εκπροσωπείται από τις περιοχές «Αντιχάσια Όρη και Μετέωρα-Σπήλαιο Μελισσότρυπα» για την αξία των τύπων οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας και πανίδας (Ειδική Ζώνη Διατήρησης) και «Αντιχάσια Όρη και Μετέωρα» για την αξία σε είδη ορνιθοπανίδας.
Τμήματα της περιοχής υπάγονται σε έξι (6) κηρυγμένα Καταφύγια Άγριας Ζωής:
- Ζοβόρδα (Παναγιάς)
- Βουνάσα Κοινότητα Παληουριάς Δήμου Δεσκάτης
- Μητρούνα - Ολυμπάκος - Παπαμαγούλα Δημοτικών Διαμερισμάτων Παλαιοκάστρου - Κεφαλόβρυσου - Κρανέας των Δήμων Ελασσόνας – Αντιχασίων
- Βερδικούσα-Πραιτώριο-Συκέα
- Κοτρώνι Γερακαρίου
- Καναλάκι (Καστρακίου-Βλαχάβας)
Στην περιοχή βρίσκεται ένα εκ των εξήντα εννιά (69) Διατηρητέων Μνημείων της Φύσης της χώρας, η Αιωνόβια Βελανιδιά στη Δεσκάτη, στην περιοχή «Μέλοβο» του Δήμου Δεσκάτης, σε απόσταση 2 χλμ. νοτιοανατολικά του οικισμού, η ηλικία της οποίας εκτιμάται στα 1.300 έτη.
Στα Χάσια και Καμβούνια όρη κυριαρχούν δέντρα όπως οξιές και δρύες.
Η οξιά ανήκει στην ηπειρωτική ζώνη ψυχρόβιων φυλλοβόλων πλατύφυλλων. Αποτελεί από τα σημαντικότερα δασοπονικά είδη της Ευρώπης και έχει μεγάλη αισθητική και οικολογική αξία. Τα δάση της παρέχουν περιβάλλον διατροφής και αναπαραγωγής σε μικρά και μεγάλα θηλαστικά, αλλά και σε οκτώ από τα δέκα είδη δρυοκολαπτών της Ελλάδας.
Οι δρύες ανήκουν στην ανωμεσογειακή - υποηπειρωτική ζώνη βλάστησης που χαρακτηρίζεται από φυλλοβόλα πλατύφυλλα δάση. Τα δρυοδάση καλύπτουν σχεδόν το 50% του συνόλου των δασών της Ελλάδας και έχουν μεγάλη οικολογική αξία, καθώς φιλοξενούν μεγάλο εύρος από είδη χλωρίδας και πανίδας.
Στα δάση Χασίων και Καμβουνίων αναπτύσσεται μεγάλο εύρος από είδη χλωρίδας. Εκτεταμένη παρουσία έχει η οξιά (δασική οξιά), ένα μεγάλο δέντρο που μπορεί να ξεπεράσει τα 40 μέτρα σε ύψος και που χρησιμοποιείται ως καλλωπιστικό φυτό σε κήπους και πάρκα. Θα συναντήσει κανείς και βελανιδιές, ή αλλιώς δρύες, όπως τη πλατύφυλλη δρυ, οι οποίες διακρίνονται από τις οξιές μεταξύ των άλλων στο φύλλωμα τους – σε αρκετά είδη βελανιδιάς, τα φύλλα φέρουν τριγωνοειδής λοβούς στις πλευρές τους, κάτι το οποίο δεν παρατηρείται στις οξιές.
Στα Χάσια και Καμβούνια όρη ζει μεγάλο εύρος από σπάνια και ιδιαίτερα είδη, αρκετά από τα οποία βέβαια δύσκολα γίνονται αντιληπτά κατά τη διάρκεια μιας τυπικής επίσκεψης στο δάσος. Στη περιοχή κυκλοφορούν αρκετά μεγάλα θηλαστικά, η καφέ αρκούδα, η οποία εντοπίζεται κυρίως σε φυλλοβόλα και κωνοφόρα δάση σε μεγάλα υψόμετρα. Κοιτώντας ψηλά στον ουρανό, μπορεί κανείς με λίγη τύχη να εντοπίσει κάποιο μεγάλο αρπακτικό πτηνό, όπως το χρυσαετό και το βασιλαετό, τα οποία όπως η καφέ αρκούδα έχουν περιορισμένη εξάπλωση σε εθνικό επίπεδο και χαρακτηρίζονται ως απειλούμενα. Σε αυτά συμπεριλαμβάνεται και ο ασπροπάρης, είδος πτωματοφάγο που τρέφεται δηλαδή με πτώματα νεκρών ζώων.
- Καφέ αρκούδα (Ursus arctos)
- Χρυσαετός (Aquila chrysaetos)
- Βασιλαετός (Aquila heliaca)
- Ασπροπάρης (Neophron percnopterus)
Η ευρύτερη περιοχή των Χασίων και Καμβουνίων Όρεων προσφέρεται για πλήθος εξορμήσεων και διαδρομών. Παρακάτω αναφέρονται ενδεικτικά μερικά από τα μονοπάτια που είναι κατάλληλα για ορειβασία αλλά και ποδηλασία, ενώ λόγω της μεταβαλλόμενης φύσης του βουνού και των μονοπατιών, συνιστάται ο επισκέπτης να συμβουλευθεί την ιστοσελίδα ή/και να επικοινωνήσει τηλεφωνικά με τον ορειβατικό σύλλογο ή/και τα αρμόδια Δασαρχεία της περιοχής. (βλ. «Χρήσιμες Πληροφορίες»).
Τα δάση επηρεάζονται από ανθρωπογενείς δραστηριότητες, όπως η υπερβόσκηση και η δηλητηρίαση και παγίδευση ζώων, οι οποίες δύναται να υποβαθμίσουν το φυσικό περιβάλλον των περιοχών. Για το λόγο αυτό, λαμβάνονται συγκεκριμένα μέτρα διαχείρισης και προστασίας, που καθορίζονται στο θεσμικό καθεστώς προστασίας των περιοχών.
Πριν από την επίσκεψη σας, μην παραλείψετε να διαβάσετε τις οδηγίες που αναγράφονται στους Κανόνες Καλής Συμπεριφοράς της παρούσας εφαρμογής.
- Χρήσιμοι σύνδεσμοι – στοιχεία επικοινωνίας:
- Πυροσβεστικό Σώμα Ελλάδας: 199
- Υπηρεσία Επικοινωνιών Εκτάκτου Ανάγκης: 112
- Δασαρχείο Καλαμπάκας: 24320 22410
- Διεύθυνση Δασών Γρεβενών: 24623 53400
- Δασαρχείο Κοζάνης: 24613 50230
- Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος Δεσκάτης: eosdeskatis@yahoo.gr, 6974424866, 6947266198, 24620 31484
- Σύλλογος Πεζοπορίας Ορειβασίας Τρικάλων: ιστότοπος, 24310 72077, info@trikalasport.gr
- Τουριστικός Οδηγός Περιφερειακής Ενότητας Γρεβενών «Visit Grevena»: ιστότοπος
