Ο Αίνος είναι το ψηλότερο βουνό της Κεφαλλονιάς και των Ιονίων νήσων με ψηλότερη κορυφή του τον Μέγα Σωρό που βρίσκεται στα 1.628 m. Έχει ποικίλο ανάγλυφο με πλαγιές απότομης και ήπιας κλίσης καθώς και χαρακτηριστικούς γεωμορφολογικούς σχηματισμούς. Τα πυκνά δάση του, κυρίως με κεφαλληνιακή ελάτη, είναι ιδιαίτερης αισθητικής και οικολογικής αξίας. Εξίσου σημαντική είναι και η αξία τους ως τόπος αναψυχής.

Τα δύο όρη, δηλαδή και ο Αίνος και το Ρούδι, έχουν χαρακτηριστεί από το 1962 ως Εθνικός Δρυμός, με σκοπό τη διαφύλαξη του κατεξοχήν ενδημικού είδους κεφαλληνιακής ελάτης καθώς και άλλων σημαντικών φυτών. Ο Αίνος και η ευρύτερη περιοχή του, λόγω της αναγνωρισμένης οικολογικής αξίας του σε ευρωπαϊκό επίπεδο έχει ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο Natura 2000 με δύο περιοχές: η περιοχή «Αίνος, Αγία Δυνατή και Καλόν Όρος» χαρακτηρίζεται ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας για την αξία της σε είδη πουλιών και η περιοχή «Εθνικός Δρυμός Αίνου» προστατεύεται ως Ειδική Ζώνη Διατήρησης για την αξία των τύπων οικοτόπων και των ειδών φυτών και ζώων που φιλοξενεί.

Στα δάση κυριαρχεί η κεφαλληνιακή ελάτη, η οποία εμφανίζεται στις βορειοδυτικές παρυφές του όρους Ρούδι, ήδη από τα 700 m περίπου, φθάνει δε υπό μορφή μεμονωμένων ατόμων περίπου έως τα 1.600 m, κοντά στην κορυφή του Αίνου Μέγας Σωρός. Η εξάπλωσή της, τόσο στο Ρούδι όσο και στον κύριο όγκο του Αίνου, δεν είναι συνεχής αλλά διακεκομμένη υπό μορφή μικρότερων ή μεγαλύτερων συστάδων. Μέσα στο ελατόδασος εμφανίζονται διάφορα πλατύφυλλα είδη και θάμνοι όπως γκορτσιές, κράταιγοι κ.λπ. Συγκροτημένη θαμνώδη βλάστηση συναντούμε στο τμήμα Ρούδι του Εθνικού Δρυμού, που αποτελείται από πουρνάρια, αριές, σχίνους, κουμαριές και άλλα είδη. Αυτή η βλάστηση είναι από τον δημόσιο δρόμο που ενώνει τη Σάμη με το Αργοστόλι, στις βόρειες πλαγιές του όρους Ρούδι, έως περίπου τα 750 m. Από τα 700 μέτρα, περίπου η αδιαπέραστη θαμνώδης βλάστηση αρχίζει να αραιώνει δίνοντας τη θέση της στο δάσος της Κεφαλληνιακής ελάτης. Στις υψηλότερες θέσεις, όπου οι συστάδες της Ελάτης είναι αραιές ή ελλείπουν, εμφανίζονται κυρίως πουρνάρια υπό μορφή μικρών θάμνων.

Η ποικιλότητα των φυτών του Αίνου είναι πολύ υψηλή. Ο αριθμός των ειδών του Εθνικού Δρυμού Αίνου υπολογίζεται περίπου σε 400 (https://aenosnationalpark.gr/fysiko-perivallon/chlorida/). Η κεφαλληνιακή ελάτη αποτελεί το κυρίαρχο είδος στον Εθνικό Δρυμό. Πρόκειται για είδος ενδημικό της Ελλάδας, εντοπίζεται δηλαδή αποκλειστικά στη χώρα. Αναπτύσσεται συνήθως σε υψόμετρα περίπου μεταξύ 400 και 1600 m, σε περιοχές όπως η Κεφαλλονιά, η Εύβοια, η Ήπειρος, η Μακεδονία και η Στερεά Ελλάδα. Η έκταση του είδους έχει μειωθεί σημαντικά τους τελευταίους αιώνες, κυρίως λόγω υλοτόμησης και πυρκαγιών. Η ανάγκη προστασίας του είδους στον Αίνο ήταν ο κύριος λόγος που το όρος κηρύχθηκε Εθνικός Δρυμός. Η κεφαλληνιακή βιόλα είναι ένα ακόμη σημαντικό φυτό του Αίνου. Είναι πολυετής πόα, την οποία βρίσκουμε μόνο στις ψηλότερες κορυφές του όρους και πουθενά αλλού στον κόσμο. Είναι, όπως λέγεται, στενότοπο ενδημικό είδος. Φύεται σε πετρώδες υπόστρωμα και σχισμές βράχων στη θέση Χιονίστρα (δίπλα στο πάρκο κεραιών) του Εθνικού Δρυμού Αίνου, στην κορυφή Μέγας Σωρός, αλλά και στις μικρότερες κορυφές μεταξύ των δύο θέσεων. Στις δύο θέσεις, στη Χιονίστρα και στον Μέγα Σωρό, η κεφαλληνιακή βιόλα, συνυπάρχει με άλλα σπάνια και ενδημικά είδη φυτών. Στον Αίνο, βρίσκουμε ακόμη δύο φυτά που δεν υπάρχουν πουθενά αλλού παρά μονάχα σε αυτό το βουνό: Είναι η σκουτελάρια της Κεφαλλονιάς (Scutellaria rupestris subsp. cephalonica) που φύεται σε βραχώδεις και πετρώδεις ασβεστολιθικές θέσεις μεταξύ 1.500 - 1.600 m και η αγιούγκα του Αίνου (Ajuga orientalis subsp. aenesia) που εμφανίζεται μεταξύ 400 - 1.600 m, σε ασβεστολιθικές, πετρώδεις θέσεις. Περισσότερα στοιχεία για τη χλωρίδα του Αίνου μπορείτε να βρείτε εδώ: https://aenosnationalpark.gr/fysiko-perivallon/chlorida/

Στον Αίνο, η πανίδα αν και μάλλον φτωχή σε ποικιλία ειδών, είναι σημαντική για το νησί. Τα θηλαστικά του Αίνου είναι χαρακτηριστικά των δασικών οικοσυστημάτων: σκαντζόχοιροι, ποντικοί, μυωξοί, πετροκούναβα, νυχτερίδες. Ο ασπάλακας είναι ένα από τα πιο ιδιαίτερα θηλαστικά του Αίνου. Το εντομοφάγο αυτό ζώο, ζει κάτω από τη γη και σχηματίζει δίκτυο πολύπλοκων στοών. Η παρουσία του αναγνωρίζεται από τους επιφανειακούς χωματοσωρούς που σχηματίζει. Στον Εθνικό Δρυμό βρίσκει καταφύγιο ένας μικρός πληθυσμός αλόγων που ζουν σε ημιάγρια κατάσταση στην ευρύτερη περιοχή του μοναστηριού της Ζωοδόχου Πηγής, στις ΝΑ πλευρές του Αίνου. Περισσότερα στοιχεία για τα άλογα του Αίνου μπορείτε να βρείτε εδώ: https://aenosnationalpark.gr/fysiko-perivallon/ta-aloga-tou-ainou/.

Συχνή είναι η παρουσία ερπετών, όπως η μωραϊτόσαυρα, η βαλκανόσαυρα και η σαύρα του Ιονίου (Algyroides nigropunctatus subsp. kephallithacius). Περισσότερα από 100 είδη πουλιών έχουν καταγραφεί, εκ των οποίων το 1/3 αποτελούν μόνιμους κατοίκους του Δρυμού. Τα σημαντικότερα από αυτά είναι ο φιδαετός, το χρυσογέρακο ο σφηκιάρης, η πετροπέρδικα και το φρυγανοτσίχλονο. Πιο συχνά, ο επισκέπτης μπορεί ακόμη να παρατηρήσει γερακίνες, βραχοκιρκίνεζα, κουκουβάγιες, κίσσες, τσαλαπετεινούς, ελατοπαπαδίτσες κ.ά.

Ο Εθνικός Δρυμός Αίνου βρίσκεται υπό καθεστώς προστασίας. Η σημαντικότερη άμεση απειλή που αντιμετωπίζει το φυσικό περιβάλλον του Αίνου κατά τη θερινή περίοδο, είναι οι πυρκαγιές. Ο κίνδυνος της πυρκαγιάς για την Κεφαλληνιακή ελάτη είναι υψηλός, γιατί αφενός μεν είναι εκτεθειμένη στους ισχυρούς ανέμους και στο ξηρό μικροκλίμα των ασβεστολίθων πάνω στους οποίους αναπτύσσεται και αφετέρου στην πρόωρη ανάπτυξη των ξηρών χόρτων κατά το θέρος, λόγω της υπάρχουσας υγρασίας του εδάφους. Επίσης, η Κεφαλληνιακή βιόλα (αλλά και άλλα είδη σημαντικών φυτών) διατρέχουν κίνδυνο εξαφάνισης λόγω παράνομης βόσκησης από την άνοιξη και κατά τη διάρκεια του θέρους. Στη βόσκηση μπορεί να προστεθεί και η συλλογή από τους επισκέπτες, γιατί οι θέσεις που φύεται η Κεφαλληνιακή βιόλα είναι εκτεθειμένες. Εξαιτίας της πολύ περιορισμένης έκτασης και των συνεχιζόμενων απειλών, το είδος έχει χαρακτηρισθεί ως κρισίμως κινδυνεύον με εξαφάνιση.

Πριν από την επίσκεψη σας, μην παραλείψετε να διαβάσετε τις οδηγίες που αναγράφονται στους Κανόνες Καλής Συμπεριφοράς της παρούσας εφαρμογής.

• Χρήσιμοι σύνδεσμοι - Στοιχεία επικοινωνίας:
• Πυροσβεστικό Σώμα Ελλάδας: 199
• Υπηρεσία Επικοινωνιών Εκτάκτου Ανάγκης: 112
• Διεύθυνση Δασών Κεφαλληνίας: Τηλ.26710 22293 / 25911
• ΟΦΥΠΕΚΑ / Μονάδα Διαχείρισης Εθνικών πάρκων Ζακύνθου, Αίνου και Προστατευόμενων Περιοχών Ιονίων Νήσων: Τηλ. 26710 29258, Email: ainosnationalpark@gmail.com, ιστότοπος
• Ορειβατική Λέσχη Κεφαλονιάς: ιστότοπος
• Ορειβατικός Σύλλογος Κεφαλονιάς: Email: orivkef@gmail.com, ιστότοπος