Δάσος Κουκουναριές Σκιάθου

Δάσος Κουκουναριές Σκιάθου

Το δάσος Κουκουναριές βρίσκεται πάνω σε μια λωρίδα αμμοθινών μήκους περίπου 600 μέτρων και πλάτους 200-250 μέτρων και έχει έκταση περίπου 150 στρέμματα. Το δάσος αποτελείται κυρίως από χαλέπιο πεύκη και κουκουναριά με υπόροφο αείφυλλων. Αποτελεί  ένα ξεχωριστό δάσος σπάνιο για τη χώρα μας, μοναδικής ομορφιάς, το οποίο μπορεί να συγκριθεί μόνο με το ανάλογό του της Στροφιλιάς της Β.Δ. Πελοποννήσου. Η ύπαρξή του οφείλεται σε μια γεωλογική ιδιαιτερότητα. Φύεται σε ένα σχεδόν οριζόντιο στρώμα άμμου βάθους 0,7-1,0 μέτρων και μέσου υψομέτρου 1,5 μέτρου που διαχωρίζεται από τον αλατούχο υπόγειο υδροφορέα από ένα αδιαπέρατο, συνεκτικό, συμπαγές στρώμα αργίλου βάθους περίπου 25 εκατοστών, το οποίο δεν επιτρέπει τη διείσδυση του ριζικού συστήματος σε μεγαλύτερο βάθος. Ο εφοδιασμός του οικοσυστήματος αυτού με νερό γίνεται από τη βροχή και από και τα επιφανειακά ρέοντα ύδατα από το νοτιοδυτικό του άκρο. Το νερό της λίμνης Στροφιλιάς είναι αλμυρό έως υφάλμυρο ανάλογα με τη θέση και την εποχή του έτους και επικοινωνεί με τη θάλασσα μέσω του υπόγειου υδροφορέα και μέσω του δίαυλου που βρίσκεται στο βορειοανατολικό τμήμα της ζώνης αμμοθινών και δάσους. Η ύπαρξη του αλατούχου υδροφορέα καθιστά το όλο σύστημα εύθραυστο και ευάλωτο σε αλάτωση και συνεπώς ασταθές, καθώς οποιαδήποτε διαταραχή του αδιαπέρατου αργιλικού στρώματος μπορεί να οδηγήσει στη μεταφορά αλμυρού νερού στον αμμώδη χώρο των ριζών με αποτέλεσμα την καταστροφή του όλου συστήματος. Γι’ αυτό δεν επιτρέπεται καμία παρέμβαση εκτός από τη συντήρηση του υπάρχοντος μονοπατιού το οποίο διευκολύνει τη διέλευση των επισκεπτών ενώ προστατεύει το έδαφος του δάσους από συμπίεση.

Οι “Κουκουναριές” βρίσκονται στη Σκιάθο, ένα από τα νησιά των Σποράδων, στην ομώνυμη Περιφερειακή Ενότητα της Περιφέρειας Θεσσαλίας. Είναι το πλησιέστερο στο ηπειρωτικό τμήμα της Θεσσαλίας και συγκεκριμένα στη Μαγνησία νησί του συμπλέγματος, ανατολικά του Παγασητικού Κόλπου και δυτικά της Σκόπελου. Το δάσος βρίσκεται στο  νοτιοδυτικό τμήμα του νησιού όπου και η ομώνυμη παραλία, εκτείνεται ανατολικά της παραλίας Μπανάνα, δυτικά της Μάραθας και νότια του χωριού Κουκουναριές και αποτελεί υψηλού κάλους και οικολογικής σημαντικότητας τόπο. 

  • Το δάσος, μαζί με τη λίμνη «Στροφιλιά» που και τις γύρω εκτάσεις με υγροτοπική βλάστηση η οποία εκτείνεται από το βόρειο άκρο του δάσους έως τις παρυφές των γύρω λόφων έχουν ενταχθεί στο οικολογικό Δίκτυο Natura 2000 με το όνομα «Κουκουναριές και Ευρύτερη Θαλάσσια Περιοχή» .
  • Η περιοχή είναι κηρυγμένο Καταφύγιο Άγριας Ζωής: «Κουκουναριές Δήμου Σκιάθου».
  • Το δάσος είναι χαρακτηρισμένο Αισθητικό Δάσος: (Αισθητικό Δάσος Σκιάθου).

Το δάσος Κουκουναριές συγκροτείται από τη χαλέπιο πεύκη και τη κουκουναριά ενώ στον υπόροφο κυριαρχούν τα αείφυλλα πλατύφυλλα όπως η κουμαριά, η αριά, ο σχίνος, η κουμαριά, οι λαδανιές κ.ά. Ο τύπος αυτός, αν και χαρακτηριστικός της μεσογειακής ζώνης βλάστησης απαντά σε λίγες παράκτιες περιοχές της χώρας, δημιουργώντας ιδιαίτερης αισθητικής αξίας δασικά τοπία.

Τα φυτά του δάσους είναι τυπικά των μεσογειακών δασών πεύκης με υπόροφο αείφυλλων πλατύφυλλων. Εκτός από τη χαλέπιο πεύκη και την κουκουναριά έχουν καταγραφεί άλλα 8 ξυλώδη είδη και συνολικά περί τα 40 taxa. Αν και η χαλέπιος καταλαμβάνει μεγαλύτερη έκταση, η κουκουναριά είναι αυτή που χαρακτηρίζει το δάσος.

Το δάσος παρά τη μικρή του έκταση φιλοξενεί αρκετά είδη πουλιών που κινούνται κυρίως στην κόμη των δέντρων. Η έντονη ανθρώπινη παρουσία αποτρέπει την παρουσία εδαφόβιων πτηνών. Απαντά επίσης ένα είδος ερπετού. Στις ανοικτές εκτάσεις προς τη θάλασσα απαντά ο αιγαιόγλαρος.

Το δάσος Σκιάθου είναι ένας περιπατητικός παράδεισος με πλήθος από πρόσφατα αναδιοργανωμένες διαδρομές που ενσωματώνουν μοναδική και συμπυκνωμένη φυσική ομορφιά. Η διέλευση σε αυτά είναι αρκετά βατή λόγω του χαμηλού υψομέτρου και των μικρών κλίσεων, ενώ για τη διευκόλυνση των πεζοπόρων, η συντριπτική πλειοψηφία των διαδρομών του δικτύου είναι κυκλικές. Το μήκος των διαδρομών κυμαίνεται μεταξύ 700 μέτρων και 13 χιλιομέτρων, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στους πεζοπόρους να διαλέξουν τη διαδρομή που θέλουν ή μπορούν να ακολουθήσουν με βάση την απόσταση. Όλες οι διαδρομές, από την μικρότερη στη μεγαλύτερη μπορούν να περπατηθούν ως ημερήσιες πεζοπορίες. Ενδεικτικά, αναφέρονται οι παρακάτω, ενώ λόγω της μεταβαλλόμενης φύσης του βουνού και των μονοπατιών, συνιστάται ο επισκέπτης να συμβουλευθεί την ιστοσελίδα ή/και να επικοινωνήσει τηλεφωνικά με τον ορειβατικό σύλλογο ή/και τα αρμόδια Δασαρχεία. (βλ. ενότητα «Χρήσιμες Πληροφορίες»).

Οι «Κουκουναριές» είναι ένα δάσος ιδιαίτερα ευαίσθητο σε οποιαδήποτε διαταραχή του εδάφους που μπορεί να επιτρέψει αλμυρό νερό να εισέλθει στον χώρο του ριζικού συστήματος των δέντρων. Αυτό μπορεί να προκληθεί από τη συμπίεση του εδάφους, για παράδειγμα από τις δραστηριότητες αναψυχής, από τη διάτρηση του αργιλικού στρώματος π.χ. για τη στήριξη κάποιας εγκατάστασης ή από την αύξηση της στάθμης του  αλμυρού νερού. Απειλείται επίσης από τη μείωση του διαθέσιμου γλυκού νερού  στον χώρο του ριζικού συστήματος που μπορεί να συμβεί λόγω αλλαγής της συνολικής βροχόπτωσης ή της κατανομής της στο έτος και από τη μείωση της επιφανειακής τροφοδοσίας με γλυκό νερό από τις παρακείμενες εκτάσεις.

Πριν από την επίσκεψη σας, μην παραλείψετε να διαβάσετε τις οδηγίες που αναγράφονται στους Κανόνες Καλής Συμπεριφοράς της παρούσας εφαρμογής. 

  • Χρήσιμοι σύνδεσμοι – στοιχεία επικοινωνίας:
  • Πυροσβεστικό Σώμα Ελλάδας: 199
  • Υπηρεσία Επικοινωνιών Εκτάκτου Ανάγκης: 112
  • Δασαρχείο Σκόπελου: 24240 22202